معادن از جمله بخشهای اقتصادی کشور است که میتواند سودآوری زیادی برای کشورمان داشته باشد؛ اما به دلیل برخی مشکلات و کاستیها این بخش اقتصادی خوب رشد نکرده و به اعتقاد برخی کارشناسان اقتصادی مغفول مانده است. به طوری که حتی رهبر معظم انقلاب هم به این مسئله اشاره کرده و فرمودهاند باید به معادن توجه بیشتری معطوف شود تا بتوان از این بخش به عنوان یکی از بخشهای سودآور اقتصادی بهرهمند شد. اما رشد معادن نیازمند این است که در مجلس، دولت و بخش خصوصی یکسری اقدامات مفیدی انجام شود. تا این بخش پا به پای بخش صنعت و بازرگانی رشد کند و سودآوری داشته باشد.
اقدامات مجلس برای بهبود اوضاع معادن
سید جواد حسینی کیا نماینده مجلس در خصوص اقدامات مهم مجلس برای بهبود اوضاع معادن در کشور به بازار گفت: عدهای اعتقاد دارند معادن مدتی است مورد بیتوجهی قرار گرفته که این مسئله جز گلایههای رهبر معظم انقلاب هم بوده است که باید این حوزه در کوتاهترین زمان ممکن احیا شود. وی افزود: ما مجلسیها هم در کمیسیون صنایع این مسئله را پیگیری میکنیم که طی ماههای اخیر برخی اقدامات خوب هم در این رابطه انجام شده است. حسینی کیا خاطر نشان کرد: یکی از اقدامات خوب این بوده که مجوزهای کاغذی را در وزارت صنعت و معدن همگی را پیگیری کرده و ابطال کردیم. که این کار بسیار بزرگی بوده است. یعنی همه معادن از اول به مزایده گذاشته شدند تا افراد جدیدی وارد حوزه فعالیت معادن شوند. نماینده مجلس اظهار کرد: در واقع این مورد یکی از مهمترین اقدامات بوده که افرادی که مجوز دارند اما کار را راهاندازی نمیکنند مجوزهایشان باطل شود. قرار است مجوزهایی که برای معادن صادر میشود، هم مدت دار باشد و هم اگر کاری انجام ندادند باطل شوند. وی افزود: مسئله دوم معافیتهای مالیاتی است که معافیت هایی که در ابتدای زنجیره قرار داشت به انتهای زنجیره تولید انتقال داده شد. سنگ آهن برای فروش معافیت مالیاتی داشت درحالی که به تکمیل زنجیره که میرسید معافیتهای مالیاتیاش برداشته میشد. اما برای بهبود عملکرد واحدهای تولیدی این قوانین جابه جا شدند. یعنی معافیتهای مالیاتی از اول زنجیره به انتهای زنجیره منتقل شدند. وی تاکید کرد: یعنی در ابتدای زنجیره نباید صادرات داشته باشیم. برای همین معافیت مالیاتیاش را برداشتیم و به انتهای زنجیره انتقال دادیم تا بدین وسیله از خام فروشی در حوزه معادن جلوگیری شود. حسینی کیا تصریح کرد: البته در این حوزه اقدامات خوب زیادی انجام شده است. یعنی توجهها با تلنگر رهبرمعظم انقلاب به سمت معادن کشیده شد. البته اقداماتی که انجام شده کافی نیست و باید کارهای بیشتری در این رابطه صورت پذیرد.
حسین نایب درختان، مدیرعامل شرکت تولیدکنندگان محصولات فولاد تبریز در گفتوگو با بازار بیان کرد: از جمله اقدامات مهمی که برای بهبود عملکرد معادن باید صورت گیرد این است که با اقدامات مختلف جلوی خام فروشیها گرفته شود. چرا که آنچه که در حوزه معادن و صنایع معدنی برای کشور مفید واقع میشود فرآوری شدن مواد خام معدنی است. وی افزود: وقتی موادی مثل سنگ آ هن که ارزش زیادی هم دارد به صورت خام فروخته و یا صادر شود در واقع برای کشور سودآوری زیادی نخواهد داشت. اما دولت با اقدامات مفید و موثر باید کاری کند تولیدکنندگان ترغیب شوند مواد معدنی استخراج شده را به صورت فرآوری شده با ارزش افزوده بالا صادر کنند. وی گفت: بخش اعظم کنسانتره و گندله در کشور ما صادر میشود. علتش هم این است که دولت برای این که بتواند روی این پروژهها کار کند و مواد به صورت خام صادر نشود. باید کارخانههای تبدیل سنگ آهن به کنسانتره و تبدیل کنسانتره به گندله و آهن اسفنجی را در زنجیره تولید مورد حمایتهای ویژهای قرار دهد. نایب درختان اظهارکرد: اگر دولت حمایت هایش را در این حوزهها افزایش دهد بخش خصوصی با رغبت بیشتری در تولید این زنجیره فعالیت میکن ند که نتیجه آن هم رونق اقتصادی و پیشرفت در این حوزههای معدنی است. مدیرعامل شرکت تولیدکنندگان محصولات فولاد تبریز تاکید کرد: باید برای تولید محصولات معدنی و تبدیل مواد خام به محصولات فرآوری شده با ارزش، مشوق ها، یارانهها و معافیتهای مالیاتی در نظر گرفته شود تا گروههای مختلف وارد کار شده و پروژههای معدنی را به نتیجه برسانند.
پیمان افضل، کارشناس زمین شناسی و اکتشافات معدنی به بازار گفت: برخی از کشورها زمانی که ما تولیدات معدنی داشتیم آنها چیزی نداشتند و حتی توان تولید هم نداشتند. اما ما هم ظرفیتهای معدنی داریم، هم منابع انرژی و هم نیروی انسانی خوب و کار بلدی در کشورمان وجود دارد ؛ اما به دلیل ساختار بسیار اشتباه سیاسی و مدیریتی و به طبع آن ساختار اقتصادی تمامی مزیتهای نسبی مان را از دست داده و در واقع هیچ کاربردی برایمان ندارد. وی افزود: کشورهایی مانند ویتنام، عمان، امارات و عربستان طی سالهای اخیر به شدت در زمینههای معدنی در حال رشد هستند. چه کسی فکرش را میکرد عربستان به یکی از کشورهای معدنی دنیا تبدیل شود؟ یا ویتنام را اگر با ایران مقایسه کنید این کشور از نظر وسعت و امکانات و ظرفیتهای معدنی چقدر با ایران قابل مقایسه است. ما باید اینها را درست ببینیم و رویشان درست فکر کرده و اندیشه کنیم. اینها نکات بسیار مهمی هستند. این کارشناس زمین شناسی و اکتشافات معدنی اظهار کرد: یک سرمایهگذار امروز در سرتاسر دنیا انتخابهای متعددی دارد. کشوری مانند عمان ۳۰ سال یا ۲۰ سال پیش چه مزیت نسبی در بخش اقتصاد داشت. ما باید به این موارد دقت کنیم. امروز کشوری مثل آذربایجان هم به یکی از جذبکنندگان سرمایههای ایرانی تبدیل شده است. به گفته وی، سرمایهگذار را باید مورد حرمت و احترام قرار دهیم. زیرا سرمایهگذار هم تا یک مدتی پول تزریق میکند سپس بعد از یک زمانی توقع سود دهی واحد معدنی را دارد. یعنی واحد معدنی هم خرج خودش را در بیاورد و هم سودآوری داشته باشد. افضل خاطر نشان کرد: الان میبینیم که معادن در حال عمیق تر شدن هستند و این یک حقیقتی انکار ناپذیر است که در تمام دنیا معادن ارزش و جایگاه خودشان را پیدا کردهاند. و عیارها در حال کاهش هستند. بنابراین سرمایهگذاری در این زمینه قطعا بیشتر میشود. وی ادامه داد: یک زمانی معادن سطحی و عیارها بالاتر و در دسترس تر بود. هزینه استخراج و فرآوری بسیار کمتر بود. اما الان این طور نیست و سرمایهگذاری اکتشافی، استخراجی و فرآوری قابل ملاحظه است. افضل تاکید کرد: ولی وقتی معادن رونق بگیرند به قدری سودآوری دارد که تمامی این موار را میپوشاند منتهی الان مسئلهای که وجود دارد این است روندهای کنونی جواب گو نیست. باید شرایطی به وجوداید که بتوانیم با روشهای مختلف سرمایه گذران را سمت فعالیتهای معدنی ترغیب کنیم. وی گفت: تا زمانی که سرمایهگذاران چه داخلی و چه خارجی مورد حمایتهای دولت قرار نگرفته و انگیزه سودآوری برایشان ایجاد نشود به این سمت و سو کشیده نمیشوند و تا سرمایهگذار وارد معادن نشود ما نمیتوانیم توقع داشته باشیم که این حوزه رشد کند و ما شاهد رشد و شکوفاییاش باشیم. معافیتهای مالیاتی است که معافیت هایی که در ابتدای زنجیره قرار داشت به انتهای زنجیره تولید انتقال داده شد. از جمله اقدامات مهمی که برای بهبود عملکرد معادن باید صورت گیرد این است که با اقدامات مختلف جلو خام فروشیها گرفته شود. چرا که آنچه که د ر حوزه معادن و صنایع معدنی برای کشور مفید واقع میشود فرآوری شدن مواد خام معدنی است.