استان سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از استان‌های معدن‌خیز کشور، ذخایر ارزشمندی از مواد معدنی به ویژه طلا و مس را در دل خود جای داده است که اکتشاف و بهره‌برداری از هر یک از آنها، می‌تواند نقش اساسی در محرومیت‌زدایی، اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی کشور ایفا کند. در همین راستا، سرمایه‌گذاری‌های مناسبی توسط برخی شرکت‌های داخلی طی سالیان اخیر انجام شده است که از جمله آنها می‌توان به سرمایه‌گذاری شرکت توسعه معادن پارس تامین در معدن طلای مادوفتی سیستان و بلوچستان اشاره کرد. این شرکت ضمن به‌کارگیری روش‌های نوین معدن‌کاری به ویژه در حوزه اکتشاف و همچنین نیروی انسانی جوان و متخصص، به موفقیت‌های چشمگیری طی ۱۱ سال فعالیت خود دست یافته و در تلاش است با حمایت‌های همه‌جانبه مجموعه بالادستی خود یعنی شرکت سرمایه‌گذاری صدر تامین، سهم ۳۰ تا ۴۰درصدی بازار طلای کشور را تا سال ۱۴۰۶ به خود اختصاص دهد. در همین راستا گفت‌وگوی فلزات آنلاین با محمد نبی نوری، مدیرعامل شرکت توسعه معادن پارس تامین به شرح زیر است.

در خصوص تاریخچه و زمینه فعالیت شرکت توسعه معادن پارس تامین توضیحاتی ارائه بفرمایید.

شرکت توسعه معادن پارس تامین به عنوان بازوی معدنی شرکت سرمایه‌گذاری صدر تامین (وابسته به شستا)، در سال ۱۳۹۱ به منظور سرمایه‌گذاری در مناطق کم‌برخوردار تاسیس و فعالیت‌های خود را از سال ۱۳۹۱ با نگاهی جامع به بخش معدن در زمینه اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری از معادن پیش برده است. از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۸، مطالعات فازهای شناسایی، پی‌جویی‌، عمومی و تفصیلی منجر به شناسایی پنج محدوده امیدبخش مس و طلا شد که مجموع مساحت آن‌ها، بالغ بر ۲۰۰ کیلومتر مربع است. طبق مطالعات و برنامه‎‌‌ریزی‌های انجام شده در سال ۱۳۹۹، ما فعالیت خود را بر محدوده خارستان – بیدستر متمرکز کردیم و در ادامه موفق به اخذ گواهی کشف معدن طلای مادوفتی با بهره‌گیری از روش‌های نوین مدیریت سرمایه‌گذاری و بهینه‌سازی اکتشاف شدیم. میزان ذخیره قطعی این معدن، ۲۴.۵ میلیون تن و میزان ذخیره احتمالی آن، ۴۸.۹ میلیون تن برآورده شده است. در ادامه اقدامات گسترده‌ای در این معدن انجام دادیم که از جمله آنها می‌توان به برداشت هشت هزار نمونه سطحی و ۲۰ هزار نمونه مغزه‌گیری و یک هزار نمونه میکروسکوپی، ۲۵ هزار متر حفاری اکتشافی به روش مغزه‌گیری و RC، برداشت ۶۴ کیلومتر مربع نقشه زمین‌شناسی1:25000 و توپوگرافی ۸۰ کیلومتر مربع نقشه 1:1000 اشاره کرد. در سال ۱۴۰۰، اقدامات موازی و هم‌راستا با احداث کارخانه انجام شد و جواز تاسیس کارخانه استحصال طلا با ظرفیت ۴۴۳ کیلوگرم شمش طلا در سال را اخذ کردیم و به انتظار ۱۰ ساله شستا در زمینه تولید طلا پایان بخشیدیم. شایان ذکر است که سایر اقدامات اکتشافی شرکت در فازهای عمومی و ۱۵۰ کیلومتری محدوده‌های ۱، ۳، ۴، ۵ و ۶ نیز به صورت مستمر و ادامه‌دار بوده است. علاوه‌براین، توانستیم جواز تاسیس کارخانه تولید کاغذ سنگی با ظرفیت پنج هزار تن در سال را اخذ کنیم. این محصول با ترکیب کلسیم کربنات (۶۰ تا ۸۰ درصد) و پلیمر تولید می‌شود و علاوه بر مزایای زیست محیطی، مقاومت خوبی در برابر پارگی دارد و در صنایع بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شرکت توسعه معادن پارس تامین درحال‌حاضر چه پروژه‌هایی را در دست اجرا دارد؟

پروژه کارخانه طلای مادوفتی واقع در شهرستان تفتان استان سیستان و بلوچستان، در چند فاز در حال اجرا و مطالعه است. فاز اول این پروژه، احداث کارخانه‌ای با ظرفیت تولید ۴۴۳ کیلوگرم شمش طلا با خلوص ۹۹ درصد در سال بوده که درحال‌حاضر حدود ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و امیدواریم در سه ماهه سوم امسال به بهره‌برداری برسد. فاز دوم این پروژه با هدف تولید پنج تن طلا در مرحله انجام و تامین زیرساخت قرار دارد که امیدواریم تا پایان امسال، اسناد مناقصه آن تکمیل و به اجرا گذاشته شود. با توجه به اینکه تا پیش از این، نیاز طلا در کشور بیشتر از طریق واردات تامین می‌شد و از آنجایی که ذخیره مناسبی از طلا در اختیار شرکت پارس تامین قرار دارد، در تلاش هستیم با استفاده و بهسازی دانش و فناوری‌هایی که در داخل کشور بومی‌سازی شده است، همگام با افزایش تولید شمش طلا بر اساس اهداف میان مدت شرکت، در راستای رونق اقتصاد و رشد اشتغال گام برداریم. فرآیند تولید شمش طلا بدین صورت است که پس از جداسازی طلا از سنگ‌های معدنی حاوی این فلز گران‌بها، خردایش و تبدیل آن به پودر توسط آسیاب‌ها انجام می‌شود. در ادامه این پودر پس از جداسازی طلای خالص با استفاده از کربن فعال در اتاق طلا، شمش تولید می‌شود. احداث کارخانه تولید کاغذ سنگی به روش بلووینگ Blowing در استان ایلام، پروژه دیگری است که در دست اقدام داریم. با توجه به اینکه معادن غنی از سنگ آهک در داخل کشور وجود دارد، کاغذ سنگی می‌تواند جایگزین مناسبی برای کاغذ و جلوگیری از قطع درختان و کاهش مصرف آب باشد. با توجه به اینکه مواد اولیه تولید کاغذ سنگی به مقدار کافی در داخل تامین می‌شود، بنابراین تولید آن مقرون به صرفه‌تر از واردات چوب خواهد بود و همین مسئله باعث می‌شود این پروژه از لحاظ اقتصادی و ایجاد اشتغال پایدار در منطقه تاثیرگذار واقع شود.

اهمیت اکتشاف در بخش معدن و صنایع معدنی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

نخستین حلقه زنجیره فعالیت‌های معدنی، بخش اکتشاف بوده که شامل تهیه اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی در فازهای شناسایی، پی‌جویی، اکتشاف عمومی و تفصیلی است. شناخت صحیح هر یک از این حلقه‌ها و جایگاه بخش‌های مختلف فعال و تاثیرگذار در سیاست‌گذاری، اجرا و نظارت آن، می‌تواند بر مسیر حرکت کل فعالیت‌های معدنی در کشور تاثیرگذار باشد زیرا هر یک از این حلقه‌ها و نقش آن در ریسک‌پذیری مراحل بعدی، بیانگر میزان ورود سرمایه به هر یک از حلقه‌های بعدی زنجیره است. باید توجه داشت که در صورت عدم سیاست‌گذاری صحیح، سرمایه‌گذاری به‌ موقع و لازم و نظارت کافی در هر مرحله، موقعیت کلی اکتشاف متزلزل و منجر به شکست سرمایه‌گذاری در حلقه‌های بعدی و در نهایت افول بخش معدن خواهد شد.  بر همین اساس باید سرمایه‌گذاری کافی توسط بخش‌های مختلف، چه دولتی و چه خصوصی در حوزه اکتشاف صورت پذیرد و بسترهای لازم جهت توسعه اکتشاف در سراسر کشور فراهم شود. شرکت توسعه معادن پارس تامین، دستاوردهای قابل توجهی در حوزه اکتشافات داشته است که از جمله آن می‌توان ژئوفیزیک به روش «AMT» را نامبرد. این مهم برای نخستین بار توسط شرکت ما انجام شده است و نتایج به‌دست آمده می‌تواند تاثیر شگرفی بر آینده اکتشافات در کشور داشته باشد؛ این روش همچنین در اکتشاف ذخایر پنهان نیز قابل استفاده است. ما همواره تلاش کرده‌ایم ضمن توجه به استانداردهای جهانی در حوزه‌های اکتشاف و استخراج، از روش‌های نوین و به‌روز در بخش‌های مطالعاتی و اجرایی استفاده کنیم.

درحال‌حاضر معدن‌کاران کشور با چه چالش‌های عمده‌ای در مسیر توسعه مواجه هستند و راهکارهای پیشنهادی شما جهت رفع این معضلات چیست؟

توسعه بخش معدن در نقاط مختلف کشور، با یک سری چالش‌ها طی سالیان اخیر مواجه بوده است. از جمله این مشکلات، می‌توان به کمبود زیرساخت‌های مناسب در استان‌های کم برخوردار مانند سیستان و بلوچستان اشاره کرد. نبود امکانات لازم در این مناطق، مشکلاتی از قبیل جذب پیمانکار، انتقال و تجهیز دستگاه‌ها و ماشین‌آلات را به همراه داشته است.  بر همین اساس باید تمهیدات لازم جهت تامین زیرساخت‌های مورد نیاز معدن‌کاری توسط بخش‌های مرتبط اندیشیده شود و این مهم به ویژه در مناطق دور افتاده و محروم، در دستور کار مسئولان قرار بگیرد. زمان‌بر بودن اخذ مجوزهای لازم جهت اجرای عملیات‌های معدنی، یکی دیگر از معضلاتی است که تمامی معدن‌کاران با آن مواجهند. در این رابطه اگر یک مرجع ثابت و پاسخگو در نظر گرفته شود که بتوان استعلام‌های مورد نیاز را از طریق آن انجام داد، بدون شک با صرفه‌جویی قابل توجهی در زمان همراه خواهد بود.  یکی دیگر از معضلاتی که درحال‌حاضر با آن روبه‌رو هستیم، اظهار نظر غیرکارشناسی توسط افرادی است که شناخت و آگاهی نسبت به بخش معدن و صنایع معدنی ندارند و اظهار نظر بعضا جهت‌دار آن‌ها، مسیر توسعه این بخش را با دست‌اندازهایی همراه می‌کند. امیدواریم افراد نگاه کارشناسانه و آگاهانه نسبت به این بخش مهم داشته باشند تا بتوانیم در راستای توسعه و تعالی بیشتر گام برداریم.

شرکت توسعه معادن پارس تامین چه اقداماتی در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی و محیط‌زیست انجام داده است؟

پارس تامین، نخستین شرکت در کشور است که قبل از بهره‌برداری و انجام فعالیت‌های اکتشافی، به مطالعات اجتماعی پرداخته و اقدامات موثری در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی انجام داده است. این شرکت تاکنون بیش از ۱۲۰ میلیارد ریال در این زمینه هزینه کرده و این در حالی است که پروژه‌های معدنی آن همچنان در حال احداث هستند و هنوز به مرحله کسب درآمد نرسیده‌اند.  پارس تامین همچنین خدمات درخور توجهی را در حوزه آموزش، بهداشت و توانمندسازی ساکنان در محدوده‌های اکتشافی خود ارائه داده است.  از جمله این اقدامات می‌توان به احداث خانه بهاشت و ارائه خدمات درمانی، استقرار پزشک عمومی و پزشک متخصص جهت سهولت در دسترسی به خدمات درمانی، امضای تفاهمنامه ساخت پایگاه اورژانس بین جاده‌ای، ایجاد راه تردد روستایی به مسافت ۱۰ کیلومتر، اهدای سه دستگاه مینی بوس و اجاره چندین دستگاه خودروی سواری برای رفت و آمد دانش آموزان، کمک به مناطق سیل‌زده از طریق بازگشایی راه‌های مواصلاتی، لایروبی قنوات، احداث سه دهنه پل، کمک‌های درمانی و بهداشتی در راستای مبارزه با بیماری کرونا به دانشگاه علوم پزشکی سیستان و بلوچستان، اهدای مستمر بسته‌های کمک آموزشی به دانش آموزان و دانشجویان محروم منطقه، بورسیه کردن دانشجویان، امضای تفاهمنامه همکاری با سازمان فنی و حرفه‌ای در راستای آموزش اهالی منطقه به منظور استخدام در پروژه‌های شرکت، اهدای بسته‌های کمک معیشتی و امضای تفاهمنامه ساخت و انجام مطالعات لازم جهت احداث دو تصفیه‌خانه آب‌شیرین‌کن برای مردم منطقه اشاره کرد. از طرفی طبق استراتژی شرکت، اولویت اشتغال در پروژه ما با اهالی محلی و بومی همان منطقه است و ۹۰ درصد افراد شاغل در این پروژه‌ها، ساکن و بومی همان مناطق هستند. تلاش مجموعه مدیریت شرکت توسعه معادن پارس تامین بر این است که با اجرای مسئولیت‌های اجتماعی خود، در راستای رفع مشکلات و بهسازی و آبادانی مناطقی که در آن مشغول به کار است، گام‌های اساسی و موثر بردارد. با توجه به مقوله معدن‌کاری سبز، توجه به محیط‌زیست و توسعه پایدار، از جمله رویکردهای مهم پارس تامین بوده است؛ به طوری که مطالعات و اقدامات زیست‌محیطی این شرکت در طرح احداث فاز اول کارخانه طلای مادوفتی، به عنوان بهترین طرح زیست‌محیطی کشور انتخاب شد. ما همکاری‌های خوب و سازنده‌ای را با سازمان‌های مرتبط با محیط‌زیست و منابع طبیعی استان انجام داده‌ایم و همواره در راستای ایجاد کمترین میزان آلودگی‌های زیست‌محیطی گام برداشته‌ایم که از جمله این همکاری‌ها می‌توان به حفظ و شناسایی یوزپلنگ آسیایی در سطح منطقه با به‌کارگیری دوربین‌های جدید و پیشرفته در حوزه حیات وحش و تفاهم با سازمان منابع طبیعی در خصوص نهال‌کاری و ایجاد پایگاه‌های رصد جنگل‌بانی مورد نیاز سازمان اشاره کرد.

چشم‌انداز شرکت توسعه معادن پارس تامین در آینده چیست؟

با توجه به فازبندی سرمایه‌گذاری که در پارس تامین صورت پذیرفته است، به دنبال احداث و راه‌اندازی یک کارخانه پنج میلیون تنی کانسنگ طلا تا سال ۱۴۰۶ هستیم تا بتوانیم سهم ۳۰ تا ۴۰ درصدی بازار را به خود اختصاص دهیم.  در همین راستا، به‌کارگیری از روش‌های نوین معدن‌کاری به ویژه در حوزه اکتشاف را در دستور کار خود قرار داده‌ایم و تفاهمنامه‌‌هایی را با برخی دانشگاه‌های خارجی و داخلی مانند دانشگاه‌های شهید بهشتی و سیستان و بلوچستان منعقد کرده‌ایم. معتقدیم که پیوند میان دانشگاه و بخش معدن و صنایع معدنی، می‌تواند تاثیر بسزایی در توسعه و رشد تولید داشته باشد و به همین منظور در تلاشیم این رابطه را بیش از پیش افزایش دهیم.