معدن سرب و روی مهدی‌آباد بزرگ‌ترین پروژه معدنی

امین صفری، معاون امور معادن و صنایع معدنی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در خصوص وضعیت معدن سرب و روی مهدی‌آباد به بازار گفت: درحال‌حاضر با سرمایه‌گذاری‌هایی که در معدن سرب و روی مهدی‌آباد صورت گرفته، این معدن تاکنون ۹۰درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. که می‌توان گفت فاز اول این معدن بزرگ‌ترین پروژه معدنی در کشور است. وی تاکید کرد: فاز اول معدن مهدی‌آباد بزرگ‌ترین کارخانه روی کشور است که امسال افتتاح شده و به بهره‌برداری خواهد رسید. صفری اظهار کرد: بزرگ‌ترین تجهیزات برای سیستم خردایش و آسیایی که برای سرب و روی مهدی‌آباد لازم است، آنجا نصب شده است. فولتاسیون هم نصب شده بنابراین این معدن آماده بهره‌برداری است و فقط ۱۰ درصد از پروژه مانده است که این ۱۰ درصد هم بیشتر موضوعات الکترو الکتریکال و مسائل جزیی کارخانه مربوط است. به گفته وی، وقتی از نزدیک این کارخانه مورد بازدید قرار بگیرد عظمت این کارخانه بزرگ کاملا مشخص می‌شود. طول این کارخانه یک کیلومتر است. همچنین صد کیلومتر خط انتقال آب به معدن سرب و روی مهدی‌آباد صورت گرفته است. آب از فاضلاب یزد به عنوان یک پروژه خیلی بزرگ به این معدن منتقل شده که تصفیه شده و به معدن می‌رسد. وی اضافه کرد: خط برق حدود ۳۰ مگاوات از ۸۰ مگاواتی که باید منتقل شود انجام شده و پست برق نیز احداث شده است. تمامی اینها سرمایه‌گذاری‌های کلانی است که هزینه‌های چند صد میلیاردی در برداشته است. مدیر سابق مجتمع سرب و روی مهدی‌آباد تاکید کرد: در این معدن بیش از ۸۵ میلیون تن فقط باطله‌برداری انجام شده است تا به ماده معدنی برسند. طی این مدت فقط سرمایه‌گذاری انجام شده و هنوز سرمایه‌گذاران به سود نرسیده‌اند. تاکنون هزینه‌های زیادی صرف شده و آب و برق به این منطقه آورده شده و باطله‌برداری نیز انجام گرفته است تا به سوددهی برسد. صفری خاطرنشان کرد: برای کارخانه‌ها از بهترین برندهای اروپایی استفاده شده و به کارخانه‌ای استاندارد در بخش سرب و روی تبدیل شده است.
به گفته وی، در این کارخانه از دستگاه‌ها و تجهیزات نو استفاده شده و به زودی افتتاحیه آن آنجام می‌شود؛ زیرا تاکنون کارخانه‌ای با این مقیاس با این حجم از سرمایه‌گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی صورت نگرفته است. صفری افزود: با توجه به سرمایه‌گذاری‌های فراوانی که در این حوزه صورت گرفته، قرار است از تمامی ظرفیت‌های این پروژه استفاده شود. در فاز اول قرار است ۲۰۰ هزار تن کنسانتره روی ۵۰ درصد تولید شود. که این رقم، معادل یک سوم کل کنسانتره‌های تولیدی کشور خواهد بود. بقیه واحدهای تولید کنسانتره روی همگی کوچک هستند. وی گفت: کنسانتره هم می‌تواند نیاز خوراک واحدهای شمش داخلی را در صورتی که کارخانه‌های‌شان را از نظر فنی متناسب‌سازی کنند می‌توانند از خوراک مهدی‌آباد هم استفاده کنند. همچنین به شدت ظرفیت‌های صادراتی دارد که به راحتی این‌بار به فروش می‌رسد. معاون امور معادن و صنایع معدنی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات بیان کرد: در واقع اگر مجوزهای لازم برای صادرات این ماده معدنی صادر شود به راحتی امکان صادرات وجود خواهد داشت. البته بخش فروش آن برعهده بخش خصوصی است و حق‌السهم آن به ایمیدرو پرداخت می‌شود. وی افزود: صفر تا صد این پروژه را بخش خصوصی انجام داده و بالغ بر ۳۰۰ میلیون دلار تاکنون هزینه شده است تا این پروژه به بهره‌برداری برسد.
وی تصریح کرد: در بخش معدن اکتشافات باید گسترش پیدا کند که بتوانند این خوراک را تامین کنند. مهدی‌آباد جزو آن دسته از معادنی است که اگر خوراکش وارد مدار شود، می‌تواند خوراک سایر کارخانه‌ها را هم تامین کند. این که بتوانیم مواد اولیه از سایر کشورها وارد کنیم بسیار موثر خواهد بود. صفری در خصوص سایر معادن سرب و روی ایران بیان کرد: اینکه بگویم کار ویژه‌ای در بخش معادن سرب و روی کشور انجام گرفته هنوز اتفاق بزرگ دیگری نیافته است. البته معدن انگوران را هم داریم که تقریبا ذخیره‌اش رو به اتمام است. معدن عمارت و معدن باما در استان مرکزی هم هستند و معادنی در اصفهان و بافق داریم که معادن کوچکی هستند. وی تاکید کرد: تنها معدن بزرگ سرب و روی ایران معدن مهدی‌آباد است که ۵ درصد تولید سرب و روی دنیا به این معدن اختصاص دارد. وی در خصوص سرب و روی سایر مناطق بیان کرد: از حدود دهه ۷۰ ظرفیت‌سازی در حوزه سرب و روی کشور شروع شده است که تا کنون ظرفیت تولید شمش روی به حدود ۴۷۰هزار تن رسیده است. ولی حدود ۲۰۰ هزار تن امکان تولید دارند که این مسئله به دلیل خوراک معادن است.

سنگ‌اندازی برخی نهادها

سبحان میرزایی، کارشناس حوزه معدن در پاسخ به این سوال که چرا معدنی به این بزرگی که در شرایط اقتصادی کنونی می‌تواند تاثیر‌گذار باشد و کمتر تحریم‌پذیر است نمی‌تواند با ظرفیت کامل کار کند به بازار گفت: دولت روی نفت و بازار سرمایه حساب باز کرده است؛ ولی معدنی با این ظرفیت و با توجه به نرخ خوبی که در سطح جهانی دارد دولت روی آن حساب باز نمی‌کند و معدن با یک چهارم ظرفیت به تولید ادامه می‌دهد.
وی تاکید کرد: علت اینکه متاسفانه به این معدن توجه نمی‌شود این است که پای یکسری از نهادها به این معدن بازشده و آنها مانع ادامه کار در این معدن شده‌اند. حالا باید دید سود چه کسانی در خوابیدن کار این معدن است که اجازه نمی‌دهند معدن با ظرفیت کامل کار کند؟ و این سوال مطرح می‌شود که آیا کسی دنبال سهم خواهی از این معدن است؟ و چون سهمی از این معدن نمی‌برد اجازه نمی‌دهد معدن کارش را به خوبی انجام دهد؟ وی در خصوص معدن سرب و روی مهدی‌آباد تاکید کرد: معدن سرب و روی مهدی‌آباد که در استان یزد واقع شده است درحال‌حاضر بزرگ‌ترین معدن سرب و روی خاورمیانه و یکی از بزرگ‌ترین معادن جهان از نظر حجم ذخیره سرب و روی است. وی خاطرنشان کرد: طرح اولیه اکتشاف این معدن درسال ۱۳۲۹ در منطقه مهدی‌آباد انجام و منجربه کشف کالمین در این منطقه شد. نخستین ماده‌ای که در این منطقه کشف شد کالمین بود. ولی به مرور در حین بهره‌برداری، اکتشافات بیشتری در این منطقه انجام شد و با تخمین ذخیره‌ای که در این معدن صورت گرفت به عنوان بزرگ‌ترین معدن سرب و روی منطقه شناسایی شد. میرزایی تاکید کرد: اگر پایه اقتصادی کشورمان را نفت، معادن محیط‌زیست و منابع طبیعی و... در نظر بگیریم، در شرایط حاضر ما چنین ذخیره‌ای را به عنوان پایه اقتصادی کشورمان در حوزه معدن داریم. به گفته وی، یک برنامه هدف‌گذاری برای این معدن تعیین کردند که باید به تولید ۸۰۰هزار تن کنسانتره سرب و روی می‌رسید. در دوره وزارت آقای نعمت‌زاده با توجه به این که می‌خواستند کنسرسیومی تشکیل دهند و به هدف‌گذاری برسند به بهره‌برداری از سرب و روی مهدی‌آباد سرعت بخشیدند و مقرر شد تا کارخانه فرآوری با ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار تن کنسانتره احداث شود. این کارشناس حوزه معدن تصریح کرد: این صحبت‌ها سال ۹۵ انجام شد و الان ۷ سال از این مباحث گذشته است ولی تولید ۸۰۰ هزار تن حاصل نشده و درحال‌حاضر ظرفیت تولید ۲۰۰ هزار تن است. طرحی که سال ۱۴۰۰ باید به بهره‌برداری کامل می‌رسید هنوز انجام نشده و به ظرفیت کامل نرسیده است. وی افزود: کنسرسیومی هم که قرار بود با مشارکت شرکت راه‌سازی و معدنی مبین و توسعه صنایع روی تشکیل شود اجرایی نشد و عملیات پیمانکاری یعنی باطله‌برداری و استخراج معدنکاری به شرکت دیگری واگذار شد و درحال‌حاضر معدن با ظرفیت یک چهارم خودش کار می‌کند.

معارضان محلی مخالفان جدی بخش معدن

سیف‌اله آراسته، نایب رئیس سابق کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران نیز در خصوص اینکه چرا معدن سرب و روی مهدی‌آباد با یک چهارم ظرفیت‌اش فعالیت می‌کند به بازار گفت: یکی از موضوعات مهمی که گریبان تمامی معادن را گرفته، این مسئله است که آنها با ظرفیت‌های کاملشان فعالیت نمی‌کنند و مجبور هستند تنها با بخشی از ظرفیت واقعی خودشان به فعالیت ادامه دهند. عضو کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران تصریح کرد: از‌جمله موارد مهم دیگری که در حوزه معدن بسیار چشمگیر است به روز نبودن معادن است. یعنی این که از تجهیزات کافی برای بهره‌برداری و استخراج بهره‌مند نیستند و هنوز در بخش دستگاه‌های نوین و تکنولوژی‌های به روز دنیا به‌روزرسانی نشده‌اند. آراسته تصریح کرد: مسئله مهمی دیگری هم که در مورد پیشرفت نکردن معادن بزرگی مثل مهدی‌آباد وجود دارد مسئله معارضان محلی است. معارضان محلی هم برای بخش معدن بسیار مشکل‌ساز بوده و همیشه مخالفت‌هایی در بخش فعالیت‌های معدنی داشته‌اند. وی در خاتمه تاکید کرد: معدن مهدی‌آباد هم مشکلاتی دارد که تاکنون نتوانسته به فعالیت اصلی خودش دسترسی پیدا کند.