در معدنکاری به‌ویژه در روش استخراج روباز، مقدار زیادی باطله تولید می‌شود که مخرب محیط‌زیست است. در گذشته‌های دور، اهمیت حفظ و نگهداری محیط‌زیست مثل امروز برای بشر مشخص نبود، اما با افزایش آگاهی جامعه در این زمینه، مطالبات از معدنکاران برای اجرای عملیات معدنکاری به‌طورمسئولانه، افزایش یافته است و این روند همچنان ادامه دارد. معدنکاران هم سعی کرده‌اند که ملاحظات محیط‌زیستی را در فاز برنامه‌ریزی پروژه‌های معدنی مدنظر داشته باشند و در فازهای ساخت و بهره‌برداری هم سعی کنند، کمترین آسیب متوجه محیط‌زیست شود. در این رابطه، مرحله بستن معدن و بازسازی و احیای منطقه بسیار مهم است، چون معدنکاری کاربرد یک‌بارمصرف از زمین است، با بازسازی معدن و تغییر کاربری زمین این امکان به وجود می‌آید که بتوان از زمین باز هم استفاده کرد. همچنین، با بازگرداندن خاک نباتی به نواحی استخراج‌شده و انباشتگاه‌های باطله، بذرپاشی و گیاه‌کاری می‌توان معادن را به مناطق سبز تبدیل کرد. البته باید شرایط آب‌وهوایی و اقلیمی مساعد باشد و آب کافی هم وجود داشته باشد تا بتوان معادن را به «معادن سبز» تبدیل کرد. نکته قابل‌توجه در این زمینه این است که باید بودجه کافی برای انجام کارهای بازسازی معادن در نظر گرفته شود.
مدیریت ریسک اکوسیستم، مدیریت باطله معدن، کمینه کردن میزان تولید باطله، بازفرآوری باطله فرآوری (تیلینگز)، کاهش سطح اشغال معدن و اقداماتی از این‌ دست هم به معدنکاری سبز کمک می‌کند. معدنکاری سبز نقش مهمی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار دارد، چرا که توسعه پایدار بر ۳ رکن اجتماع، اقتصاد و محیط‌زیست استوار است و معدنکاری سبز می‌تواند در هر ۳ رکن نقشی اساسی ایفا کند. در جهان امروزی، توجه نکردن به توسعه پایدار در هیچ کجای جهان پذیرفتنی نیست، هرچند شرایط رعایت ملاحظات محیط‌زیستی و پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته بهتر از کشورهای درحال‌توسعه است، اما در این کشورها هم، تقاضا از معدنکاران برای رعایت ملاحظات محیط‌زیستی و پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی روزبه‌روز در حال گسترش است. ترویج مفهوم توسعه پایدار از ابتدای هزاره سوم آغاز شده و با گسترش علم و فناوری در این حوزه، معدنکاری سبز به یکی از مفاهیم کلیدی و راهگشا برای رفع چالش‌های پیشروی معدنکاری تبدیل ‌شده است. باوجود اینکه معدنکاری به‌طوربالقوه مخرب محیط‌زیست است و به‌ویژه بخش قابل‌توجهی از تولید گازهای گلخانه‌ای به سوزاندن زغال‌سنگ برای تولید برق مربوط می‌شود که منشأ آن معدن است، در عین‌ حال، معدن مولد عناصری است که برای کاهش اثرات منفی محیط‌زیستی ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای به کار می‌رود، در واقع معدنکاری نقشی دوگانه و ناسازگار با تولید گازهای گلخانه‌ای دارد. جهان اینک به نقش گازهای گلخانه‌ای (به‌ویژه گازکربنیک) در گرمایش جهانی و خطرات آن پی برده است و در راستای کاهش تولید این گازها گام برمی‌دارد. برای مثال، کشورهای ایالات‌متحده‌امریکا و کانادا برنامه‌ریزی کرده‌اند که تا سال ۲۰۵۰ به کشورهایی با تولید کربن صفر تبدیل شوند. در اروپا هم برخی کشورها تا سال ۲۰۳۰، خودروهای با سوخت فسیلی را از رده خارج می‌کنند و خودروهای برقی جایگزین آنها خواهند شد و دیگر تجهیزات موردنیاز برای نیروگاه‌های با سوخت‌های فسیلی را تامین نخواهند کرد و در عوض به‌سمت تولید تجهیزات موردنیاز برای مولدهای انرژی با منابع تجدیدپذیر روی آورده‌اند. این عزم جهانی در راستای کاهش ردپای کربن کاملا جدی و عملیاتی است و قاعدتا ایران هم از این امر مستثنا نیست؛ هرچند ایران تابه‌حال، عملکرد قابل‌دفاعی در این زمینه نداشته است. شنیده‌ها هم حاکی از آن است که ایران درصدد است تا ۵۰۰۰ مگاوات ظرفیت تولید برق از زغال‌سنگ ایجاد کند. اگر این تصمیم دولت صحت داشته باشد، بعید است در راستای اهداف توسعه پایدار باشد، البته ناگفته نماند که پیش‌بینی می‌شود مصرف زغال‌سنگ جهان در سال ۲۰۲۲ رکورد جدیدی را شکسته است و برای نخستین‌بار از مرز ۸ میلیارد تن در یک سال فراتر برود. وابستگی شدید اروپا به زغال‌سنگ در امسال میلادی، بیشتر به‌دلیل کاهش گاز روسیه به این قاره، آنها را مجبور به استفاده از سایر منابع انرژی از جمله زغال‌سنگ، البته به‌صورت موقتی و کوتاه‌مدت کرد. امروزه شیوه معدنکاری سنتی در جهان رو به بهبود است. مفاهیم انقلاب صنعتی چهارم در صنعت معدن همانند سایر صنایع به‌سرعت در حال جا افتادن است. استفاده از فناوری‌های نوین، نظیر اینترنت اشیا، در معادن در حال گسترش است و با روند کنونی، شیوه معدنکاری سنتی رفته‌رفته جای خود را به روش‌های نوین خواهد داد. با استفاده از فناوری‌های نوین، هم امکان افزایش و بهبود در تولید میسر است، هم اینکه می‌توان ایمنی کارکنان را تا حد چشمگیری ارتقا و آسیب‌های وارده به محیط‌زیست را نیز کاهش داد.