زمانی که صنایع معدنی مانند بسیاری از صنایع بزرگ کشور وارد بازار سرمایه شد، بی‌شک همه گمان می‌کردند شرایط صنایع معدنی در این بازار بزرگ هم برای خریداران محصولات معدنی و هم برای فروشندگان مثمر ثمر باشد؛ اما گویا چنین روند خوشایندی برای هیچ کدام ازطرفین ایجاد نشده است. به اعتقاد کارشناسان این مسئله هم به خاطر مهندسی نشدن عرضه و تقاضا در بورس بوده و هم این که عرضه و تقاضا نتوانسته برای خریدار انگیزه‌های لازم را ایجاد کند. در نتیجه بازار سرمایه آن طور که باید و شاید نتوانسته طبع بلند معدنی‌ها را اغنا کند.

قیمت‌گذاری واقعی شود

حسین نایب درختان، مدیرعامل شرکت تولید‌کنندگان محصولات فولاد تبریز در خصوص ورود محصولات فولادی به بورس در گفت‌وگو با بازار بیان کرد: شرایط در بازار سرمایه باید به گونه‌ای باشد که عرضه مهندسی شده شمش فولاد در بورس کالا بر روی قیمت‌گذاری مهندسی شده محصولات در واحدهای تولیدی بخش خصوصی تاثیر‌گذار باشد. یعنی بازار سرمایه و شیوه نرخ گذاری‌ها باید به گونه‌ای باشد که بر روی بخش هایی که زنجیره کامل تولید فولاد در آنها وجود ندارد تاثیرات بیشتری بر جای گذارد. وی افزود: نمی‌گویم مخالف عرضه فولاد در بورس هستیم. ما هم مخالف و هم موافق عرضه فولاد در بورس هستیم و برای هرکدام از این‌ها دلایل موجه خودمان را داریم که قطعا هرکدام به نوبه خود مهم هستند و باید مورد بررسی دقیق قرار بگیرند. نایب درختان تصریح کرد: به این دلیل مخالف عرضه محصولات فولادی در بورس هستیم که قیمت‌های مهندسی شده به عرضه مهندسی شده قالب نباشد. یعنی هم نرخ مهندسی شده باشد و عرضه هم مهندسی شده باشد تا تاثیرات خوبی بر روی خرید و فروش محصولات و مواد اولیه بگذارد. مدیرعامل شرکت تولید‌کنندگان محصولات فولاد تبریز اظهار کرد: یعنی اگر امروز در بورس ۱۰ هزار تا شمش فولاد عرضه می‌شود، تقاضا باید صد هزارتا باشد. این یعنی این که یک رقابت شدید بین تولیدکنندگان مقاطع نهایی که مجبور هستند برای سرپا ایستادن به هر قیمتی که شده این محصولات را خریداری کنند وجود دارد. اگر چنین رقابتی ایجاد نشود اصلا حضور در بورس هیچ تاثیری ندارد. مدیرعامل شرکت تولید‌کنندگان محصولات فولاد تبریز خاطر نشان کرد: اگر عرضه و تقاضا در بورس طوری مدیریت شود که هم نرخ گذاری‌ها واقعی باشد و به گونه‌ای مهندسی شود که همیشه برای خریداران رقابت و انگیزه وجود داشته باشد، قطعا ورود محصولات فولادی به بورس موثر خواهد بود، در غیر این صورت وقتی بورس رقابتی نباشد مخالف ورود محصولات به بازار سرمایه هستم. به گفته وی، عرضه محصولات با این روش به جز طی کردن یکسری مراحل قانونی، هیچ سود و فایده‌ای برای تولید‌کننده و مصرف‌کننده محصولات معدنی ندارد و کار خرید و فروش به بازار آزاد کشیده می‌شود.

صنایع معدنی یکی ازبازیگران مهم بازار سرمایه

امیر بیژن یثربی، کارشناس صنایع معدنی در خصوص ورود محصولات معدنی به بورس به بازار گفت: از زمانی که بورس در کشور ما خودش را به عنوان یکی از بازارهای قدرتمند موازی سرمایه‌گذاری نشان داد گروه‌های صنعتی بزرگی در آن حضور داشتند. در ادوار گذشته، در بورس ایران شرکت هایی که در حوزه مواد شوینده و داروسازی سهامشان در بورس اوراق بهادار تهران داد و ستد می‌شد دارای ارزش بسیار زیاد و یکی از بازیگران اصلی بورس بودند. وی افزود: بعدها پتروشیمی‌ها قدرتمند شدند، طوری که بورس ایران بر روی شاخ پتروشیمی‌ها می‌چرخید. یعنی این پتروشیمی‌ها بودند که در بورس قدرت داشتند و سهامشان در بورس به خوبی داد و ستد می‌شد و صف‌های خرید زیادی برای آنها به وجود می‌آمد. یثربی ادامه داد: بعدا بازیگر بسیار جدیدی به این داستان اضافه شد به نام معدن و صنایع معدنی که اعتقاد دارم درحال‌حاضربورس ایران بر شاخ پتروشیمی‌ها و صنایع معدنی ایران می‌چرخد. یعنی رشد صنایع معدنی و سودآوری صنایع معدنی باعث رونق گیری کل بازار بورس ما خواهد شد. این اهمیت ویژه صنایع معدنی است که در کشورمان وجود دارد و باید برای آن ارزش زیادی قائل باشیم. این کارشناس صنایع معدنی اظهار کرد: بورس یکی ازفاکتورهای اساسی برای تحلیل اقتصادی و پویایی اقتصاد هر کشوری است. رشد صنایع معدنی ما در کشور باعث پویایی و رشد کل کشور وهمچنین بورس اوراق بهادر کشور ما می‌شود. وی تاکید کرد: معدن لکوموتیو پیشران اقتصادی کشور است و فرار ما از وضع موجودی که الان اقتصاد ما با آن دست به گریبان است نمی‌تواند چاره کار ما باشد. به خصوص که رشد صنایع معدنی ایران گره خورده به بحث بهبود روابط خارجی ما با سایر کشورها که باید بر اساس احترام متقابل شکل بگیرد. بنابراین بدون ارتباط با اقتصاد سایر کشورها ما نمی‌توانیم بازار سرمایه تاثیرگذاری داشته باشیم. یثربی تاکید کرد: بنابراین هرچه صنایع معدنی ما بیشتر رشد کند و مسئولان مربوطه توجه بیشتری به این صنعت بزرگ داشته باشند قطعا تاثیرات چشم گیری بر روی بازار سرمایه ایران خواهد گذاشت.

معضلی به اسم بخشنامه

حسام‌الدین والی، کارشناس صنعت فولاد به بازار گفت: درحال‌حاضر بسیاری از تولید‌کنندگان صنایع معدنی برای تامین مو اد اولیه خود با مشکلاتی روبه رو هستند و دولت هم می‌گوید باید مواد اولیه خود را از بورس خریداری کرده و محصولات تولید شده را هم در بورس به فروش برسانند. وی افزود: اما این درحالی است که بسیاری از تولید کنندگان، کدهای بورسی شان بسته شده است. برای همین کارخانه‌ها مجبور هستند مواد اولیه خود را از بازار آزاد تهیه کنند. زیرا بدون تهیه مواد اولیه خود از بازار آزاد کارخانه هایشان هیچ محصولی نمی‌تواند تولید کند. وی تاکید کرد: وقتی تولیدکنندگان با چنین مشکلاتی مواجه می‌شوند، نه ماده اولیه را می‌توانند تهیه کنند و نه حمایتی از آنها برای تامین مواد ضروری صورت می‌گیرد، تولیدکنندگان انگیزه اقتصادی خودشان را برای ادامه فعالیت از دست داده در نتیجه کارخانه را برای فروش می‌گذارند و می‌گویند هیچ حمایتی از آنها وجود ندارد بنابراین بودنشان در چنین بازاری که نه سود ندارد و نه حمایت‌های دولتی، بی‌فایده است. در نتیجه یا فرار سرمایه از کشور به وجود می‌آید و یا سرمایه این بخش وارد بخش‌های دیگر اقتصادی کشور می‌شود. این کارشناس حوزه صنایع معدنی گفت: بورس زمانی می‌تواند بر روی صنایع معدنی تاثیرات مثبتی بر جای گذارد که تولیدکنندگان بدون هیچ مانعی بتوانند مواد اولیه خود را از بازار سرمایه تهیه کنند و در این رابطه هیچ مانعی وجود نداشته باشد. بازاری که این همه مشکل برای تولید‌کننده ایجاد می‌کند، نمی‌تواند جای مناسبی برای خرید و فروش محصولات معدنی باشد. والی تصریح کرد: از مشکلات بزرگ دیگری که به بخش معدنی کشور آسیب جدی وارد می‌کند بخشنامه‌ها و دستورالعمل هایی است که پشت سر هم به وزارت خانه‌ها و بورس کالا ابلاغ می‌کنند. در نتیجه این بخشنامه‌های خلق الساعه مشکلات فراوانی را در این بخش ایجاد می‌کند. وی افزود: مسئولان مربوط با انگیزه‌های متفاوت مدام فرمول‌ها را دستکاری کرده و هرچند وقت یکبار دستورالعمل تازه‌ای صادر می‌کنند که این مسئله بر پیکره صنایع معدنی ضربه وارد می‌کند و نمی‌گذارد جای خودش را در بازار سرمایه پیدا کند. زیرا تا بازار می‌خواهد به یک ثباتی برسد بخشنامه جدیدی صادر می‌شود و نظم و ثباتی که ایجاد شده دوباره بهم می‌ریزد.