سیدرضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن تولید‌کنندگان فولاد در خصوص شرایط ورود فولاد به بورس به بازار گفت: کلا اگر به عقب برگردیم، زمانی که قبلا با حواله افراد به کارخانه‌های ذوب آهن یا فولاد مبارکه می‌آمدند و حواله‌ای برای محصولات می‌گرفتند این حواله به این صورت بود که وقتی قیمت‌گذاری صورت می‌گرفت نرخ گذاری‌ها بستگی زیادی به مدیر داشت که به چه صورتی باشد. در واقع بخشی از قیمت‌گذاری فولاد توسط مدیران و عملکرد آنها تعیین می‌شد. وی افزود: گاهی وقت‌ها به این صورت بود که وقتی حواله را می‌گرفتند تا جوهرش خشک نشده آن را 50درصد بالاتر از نرخ خریداری شده از طرفی که جنس را خریده بود به طرف دوم می‌فروختند. به گفته شهرستانی، برای اینکه این معضل حل شود و شفاف‌سازی درستی هم در این رابطه صورت بگیرد. تصمیم گرفتند این معاملات از طریق بورس انجام شود تا معاملات به روش بهتر و منصفانه‌تری به ثبت برسد تا عرضه و تقاضا یکدیگر را پیدا کنند. این فعال حوزه فولاد خاطرنشان کرد: بنابراین فولاد وارد بازار سرمایه شد تا مشخص شود مثلا نرخ پایه فولاد امروز چقدر است تا خریداران با آگاهی از نرخ اصلی فولاد مبادرت به خرید آن کنند و گران‌فروشی در این حوزه به حداقل خود برسد.

شهرستانی تاکید کرد: این موارد دقیقا زمانی بود که کمبود جنس وجود داشت و خریداران برای خرید فولاد اشتیاق زیادی از خود نشان می‌دادند. بنابراین بخشی از فولاد مورد نیاز از خارج وارد می‌شد. به طوری که یک زمانی ما حتی تا ۹ میلیون تن هم در سال واردات فولاد داشتیم. وی تصریح کرد: در نتیجه با توجه به شرایطی که وجود داشت و با در نظر گرفتن نیاز خریداران به فولاد در آن زمان تصمیم درستی بود که فولاد وارد بورس شد تا به این طریق بخشی از مشکلات این حوزه برطرف شود. شهرستانی عنوان کرد: اما بعد از مدتی این جریان به طور کلی تغییر کرد و ما سمت این موضوع رفتیم که درحال مازاد تولید داریم و بیش از نیاز کشور فولاد تولید می‌شود. در نتیجه قیمت‌گذاری دستوری بر روی فولاد صورت گرفت که خود این موضوع مشکلات فراوانی را برای این بخش به وجود آورد. به گفته وی، اما چون قرار بود فولاد در بورس معامله شود، دیگر نباید قیمت‌گذاری دستوری روی این محصول به وجود می‌آمد. باید اجازه می‌دادند عرضه و تقاضا به همان صورت قبل وجود داشته باشد و قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضا صورت پذیرد. این عضو هیات مدیره انجمن تولید‌کنندگان فولاد تاکید کرد: متاسفانه الان که سال به سال بیش تر پیش می‌رویم اوضاع بدتر می‌شود. حتی اگر به اقتصاد هم نگاه کنیم تا یک زمانی اوضاع خیلی خوب پیش می‌رفت و شرایط اقتصادی بهتری داشتیم؛ اما از یک جایی به بعد دیگر اوضاع بد شد و دیگر تولید‌کنندگان هم از شرایط پیش آمده رضایت نداشتند. وی تاکید کرد: حتی شرایط به جایی رسیده است که احساس می‌کنیم دستی در این بین وجود دارد که می‌خواهد صنعت کشورمان را خراب کند. که یکی از مواردی که رو به خراب شدن است همین صنعت فولاد است که روزهای خوبی را پشت‌سر نمی‌گذارد. وی در خصوص این سوال که به طور کلی بهتر است فروش فولاد در بورس انجام شود یا خارج از بورس بیان کرد: اگر سیاست به این صورت عوض شود که اگر تولید‌کننده می‌خواهد در داخل ایران فروش کند بهتر است در داخل بورس فروش صورت بگیرد؛ اما به این صورت که یا باید در داخل فروش کند یا خارج از کشور، زیرا فروش در داخل با صادرات محصول تفاوت‌هایی خواهد داشت. شهرستانی درباره صادرات فولاد خاطرنشان کرد: اگر محصولات را بخواهند صادر کنند، قیمت‌های صادراتی محصولات بین ده تا پانزده درصد بیشتر خواهد شد. زیرا هزینه حمل‌ونقل و تخلیه و بارگیری، عوارض گمرکی، برگشت پول و مواردی این گونه در صادرات وجود دارد که باعث افزایش نرخ نهایی محصول می‌شود. وی تصریح کرد: ولی اگر فروش در داخل ایران انجام شود تمامی مواردی که در بخش صادرات هزینه می‌شود از بین می‌رود. و قطعا نرخ نهایی فروش در ایران ارزان تر از صادرات خواهد بود.

وی گفت: بنابراین اگر قرار است تولید کننده‌ای محصولش را در بورس ارائه دهد باید تکلیفش مشخص باشد که می‌خواهد محصولش را صادر کند یا داخل ایران بفروشد.

ورود فولاد به بورس کار بیهوده‌ای بود

کامران وکیل، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران در خصوص ورود فولاد به بورس گفت: اصلا ورود فولاد به بورس کار بیهوده‌ای بوده و عملا هیچ تاثیر مثبتی در این خصوص نداشته در واقع این کار یک نوع اضافی کاری بوده که به اجبار و دستور دولت صورت گرفته است.

وی گفت: عرضه کالا باید درون بازار صورت بگیرد گرچه بورس هم یک بازار است، ولی یک بازاری است که دولت آمده دخالت‌هایش را در قیمت‌گذاری بیشتر کرده و بر روی آن کلاه شرعی به نام بورس گذاشته است.

وی خاطرنشان کرد: مگر بازار آهن نبوده است که وارد بورس شد. که در همانجا هم خرید و فروش می‌شد. در حالی که الان در بورس می‌گویند باید قیمت‌ها فلان قدر باشد. درحالی که احترام به بورس و مکانیزم‌های قیمت‌گذاری بازار بسیار متفاوت است. یعنی اینکه دولت دستور بدهید قیمت‌ها باید این مقدار باشد با قیمت‌گذاری اصلی بسیار متفاوت است و این موارد کلا با هم متناقض هستند.

وکیل گفت: در دنیا هم الان دیگر این طور نیست و ما تقریبا جزو آخرین کشورهایی هستیم که درحال‌حاضر به این شکل کار می‌کنند و اقتصادمان به این شکل ادره می‌شود. در دنیا اقتصاد خیلی خیلی ساده‌تر شده است و تا جایی که توانسته‌اند از پیچیدگی‌های اقتصادی کاسته‌اند تا کارها با سهولت بیشتری انجام شود.

به گفته این فعال اقتصادی، الان کشورها می‌گویند آن کالایی که می‌توانیم با کیفیت بهتر و نرخ کمتری تولید کنیم باید تولید شود چون صرفه اقتصادی دارد و برخلافش اگر کالایی را نمی‌توانند با کیفیت بهتر و ارزان‌تر تولید کنند را سمتش نمی‌روند و این طور محصولات را از سایر کشورها وارد می‌کنند تا مزیت بیشتری برایشان داشته باشد.

وی گفت: فقط در ایران است که کالاهای مختلف را در قالب بورس یا روش‌های دیگر در قالب حمایت از تولید و این جور داستان‌ها می‌خواهند به فروش برسانند و مدام روی سر خودشان می‌زنند تا به هر نحوی شده همه چیز را در داخل تولید کنند. حتی اگر نرخ تمام شده محصولی بیشتر باشد و صرفه اقتصادی هم نداشته باشد. در نهایت هم هیچ محصولی را نمی‌توانیم به درستی در کشور تولید کنیم.

وکیل در خصوص این که بورس هم یک نوع بازار است بیان کرد: درست است که بوس یک نوع بازار است؛ اما بورس بازاری است که دخالت در آن زیاد است و سودآوری خوبی هم برای شرکت‌هایی که واردش شده‌اند ندارد. بورس اگر سودآوری خوبی داشت قطعا خود شرکت‌ها واردش می‌شدند. نه اینکه به زور و با دستور وارد بورس شوند. زیرا اگر بازاری سود داشته باشد خود تولید‌کننده تولیداتش را به آنجا می‌برد و جنسش را می‌فروشد چه نیازی به دستور دولت دارد. دبیراتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران گفت: همچنین خریدار هم خودش به آنجا مراجعه می‌کند و جنسش را می‌خرد. بنابراین هیچ الزامی به زور دولت نیست. زیرا اگر در بورس منطقی پشتش باشد و نظرات فعالان اقتصادی را تامین کند خودشان به آنجا ورود پیدا می‌کنند. و نیازی به دستورالعمل و اجبار در این رابطه نیست.

وی تاکید کرد: ببینید در بورس چه کارکرده‌اند که همه از آنجا فرار می‌کنند و این‌ها به زور می‌خواهند مردم را وارد بورس کنند. دولت هر جا که بتواند از دخالت کردن در حوزه‌ای دست بکشد آن حوزه بهتر عمل خواهد کرد. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که یک ساز کار دولتی را بالاجبار و به ضرب و زور و جریمه و ممنوعیت کاری به تولید‌کنندگان تحمیل کنند.

دغدغه تولید‌کننده بازار بورس است

اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه لوازم خانگی گفت: وقتی نرخ فولاد تغییر می‌کند یا دچار نوسان می‌شود این تاثیرات بر روی لوازم خانگی هم تاثیرات منفی می‌گذارد. چراکه فولاد جزو محصولات اولیه لوازم خانگی‌ها است.

وی ادامه داد: شرکت فولادی کشور یکسری تولیدات دارند که شرکت‌هایی که به آن نیاز دارند اندازه نیازشان از آنها خریداری می‌کنند. ولی بهتر است یکسری محصول‌ها را دولت اول برای مصرف داخلی کشور تامین کند تا فولاد بدون ارزش‌افزوده و به صورت خام
فروخته نشود.

پازوکی تاکید کرد: از وقتی فولاد وارد بازار بورس شده شرایط به جای بهتر شدن بدتر شده است. بورس زمانی خوب است که همه‌چیز روی حساب و کتاب باشد و براساس عرضه و تقاضا قیمت‌ها تعیین شود. وقتی همه‌چیز بی‌حساب و کتاب به راهش ادامه دهد شرایط همینی می‌شود که الان مشاهده‌اش می‌کنیم.

وی تصریح کرد: دغدغه تولید‌کننده یا شده نرخ دلار، یا مسائل بانکی و یا تهیه مود اولیه، که همه اینها باعث سردرگمی می‌شود که ما همه این بلاتکلیفی‌ها را در بازار بورس هم می‌بینیم. چراکه فولاد را به ریال می‌خریم و به دلار می‌فروشیم. تمامی این موارد دغدغه تولید‌کنندگان است.