در سند چشم‌‌انداز کشور که ۱۸ سال پیش تدوین شده قرار بود در سال ۱۴۰۴ به ۵۵ میلیون تن فولاد برسیم، در این زمینه فولادسازان در همه بخش‌های خصوصی، دولتی و خصولتی گام‌های زیادی برداشته‌ و امروز به ظرفیت ۵۰ میلیون تن تولید فولاد رسیده‌ایم، اما از این ظرفیت ایجاد‌شده امکان بهره‌برداری نداریم و ظرفیت مورد استفاده امروز ۳۰ میلیون تن است که علت آن نیز کمبود انرژی در کشور است.اگر محدودیت‌های مربوط به انرژی وجود نداشت، ایران جایگاه هفتم تولیدکنندگان فولاد در دنیا را به دست می‌آورد. رشد تولید فولاد ایران در سال‌های گذشته چشمگیر بوده و رتبه ایران به نهم و دهم رسیده است.در حال حاضر بین جایگاه هفتم تا دهم تولیدکنندگان فولاد دنیا فاصله خیلی نزدیک است، اما مساله این است که تولیدکنندگان فولاد در ایران با محدودیت‌های مربوط به زیرساخت و انرژی مواجه هستند. اگر مشکل محدودیت انرژی یعنی برق در تابستان و گاز در زمستان را نداشتیم، می‌توانستیم رتبه هفتم تولیدکنندگان فولاد در دنیا را به دست آوریم.در این خصوص عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران با بیان اینکه صنعت فولاد به درستی به وظیفه خود عمل کرده است، گفت: اگر محدودیت‌های مربوط به انرژی وجود نداشت، ایران جایگاه هفتم تولیدکنندگان فولاد در دنیا را به دست می‌آورد.انجمن جهانی فولاد به تازگی آخرین رتبه‌بندی از برترین تولیدکنندگان فولاد دنیا را منتشر کرده است. طبق این گزارش، تولید فولاد ایران در نخستین ماه سال ۲۰۲۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۳/۳۹ درصدی داشته و به ۶/۲ میلیون تن رسیده و ایران با یک پله ارتقا به جایگاه نهم تولیدکنندگان فولاد جهان بازگشته و بیشترین رشد تولید را در میان ۱۰ تولیدکننده بزرگ فولاد داشته است. در این بین چین، هند، ژاپن، آمریکا، روسیه، کره جنوبی، ترکیه، آلمان، ایران و برزیل به ترتیب ۱۰ تولیدکننده اول فولاد در دنیا هستند.احسان دشتیانه عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران گفت: رشد تولید فولاد ایران در سال‌های گذشته چشمگیر بوده و رتبه ایران به نهم و دهم رسیده است. در حال حاضر بین جایگاه هفتم تا دهم تولیدکنندگان فولاد دنیا فاصله خیلی نزدیک است.دشتیانه افزود: تولیدکنندگان فولاد در ایران با محدودیت‌های مربوط به زیرساخت و انرژی مواجه هستند، اگر مشکل محدودیت انرژی یعنی برق در تابستان و گاز در زمستان را نداشتیم، می‌توانستیم رتبه هفتم تولیدکنندگان فولاد در دنیا را به دست آوریم.وی ادامه داد: میزان تولید فولاد هم از نظر دارا بودن منابع و هم میزان تولید و مصرف نشان‌دهنده جایگاه کشورها در اقتصاد جهانی است؛ به نحوی که کشورهای اول تا هشتم تولید فولاد شامل چین، آمریکا، آلمان، روسیه، هند و کره جنوبی کشورهای صنعتی و اقتصادهای بزرگ دنیا هستند.عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران تصریح کرد: این روند نشان می‌دهد صنعت فولاد به وظیفه خود به درستی عمل کرده است. اگر سایر صنایع ایران هم مانند صنعت فولاد عمل کرده بودند، الان اقتصاد ایران یکی از ده اقتصاد برتر دنیا بود.به گفته دشتیانه، صنعت فولاد با افزایش تولید در فصول معمولی و کاهش تولید در فصول سرد و گرم سال به دلیل محدودیت‌های گاز و برق مواجه است. عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران در مورد وضعیت قطع گاز صنایع فولادی نیز گفت: صنایع فولادی با معضل محدودیت گاز مانند سال‌های گذشته مواجه بودند و در سال جاری کاهشی در این زمینه علی‌رغم اینکه سرما کمتر بوده، رخ نداده است.
چالش‌ها
در حالی که توجه به تولید محصولات فولادی با ارزش افزوده بالا در کشور ضروری است، اما این عرصه با مشکلات جدی برای تولید از جمله کمبود انرژی، برق و گاز روبه‌رو است. با اینکه برای تولید ۵۰ میلیون تن محصولات فولادی در کشور ظرفیت‌سازی شده است، اما متاسفانه فولادسازان نمی‌توانند به این ظرفیت دست پیدا کنند. در تابستان کمبود برق و در زمستان کمبود گاز سبب شده است که آنها نتوانند به ظرفیت‌های پیش‌بینی‌شده برسند.سالانه تولید محصولات فولادی ایران به حدود ۳۳ میلیون تن رسیده است و از این میزان تنها حدود ۱۳ میلیون تن صادرات داریم، اما محدودیت‌های حمل‌ونقل ریلی، بندری و جاده‌ای و کمبود انرژی باعث شده در صنعت فولاد کشور با چالش‌های زیادی روبه‌رو و برای صادرات همین ۱۳ میلیون تن نیز با محدودیت‌های حمل ونقل جاده‌ای، ریلی و دریایی مواجه باشیم. هرچند که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تولید ۱۰۰ میلیون تن محصولات فولادی در کشور مجوز صادر کرده است، اما محدودیت‌ها اجازه نمی‌دهند که فعالان این عرصه بتوانند به تولید ۱۰۰ میلیون تن فولاد برسند.
باید توجه داشت که وزارت صمت مجوز تولید ۱۰۰ میلیون تن فولاد را برای واحدهای جدید فولادی صادر کرده، اما این در حالی است که اگر این ظرفیت را ایجاد کنیم، امکان بهره‌برداری وجود ندارد. ‌بنابراین کارشناسان باور دارند که امیدی به رفع محدودیت‌های حوزه فولاد نداریم.