در کنار ایجاد یک وزارتخانه واحد معاونت هایی هم ایجاد شد تا فعالیت‌های این سه حوزه به خوبی انجام شود. اما پس از گذشت سال‌ها، بسیاری از کارشناسان و اهالی فن بر این اعتقاد هستند که ادغام این سه وزارتخانه با یکدیگر تصمیم درستی نبوده و باعث شده به خاطر بزرگی بخش صنعت بخش معدن به عقب رانده شده و مغفول بماند. در نتیجه برخی مجلسیان و برخی کارشناسان نظرشان این است که وزارت معدن ازبخش صنعت جدا شده و به صورت مستقل فعالیت‌اش را ادامه دهد.

تفکیک وازتخانه‌ها از یکدیگر نیازمند بودجه

حسام‌الدین والی، دبیر سابق تولید‌کنندگان شمش الحاقی انجمن فولاد ایران در خصوص جدایی بخش صنایع از معادن به بازار گفت: شاید جدایی بخش صنایع از معادن باعث چالاک شدن این حوزه شود، ولی با توجه به اینکه دولت کسری بودجه فراوانی دارد و نخستین مسئله‌ای که پیش می‌آید این است که جدایی وزارتخانه‌ها نیازمند بودجه است. و این بودجه باید از جایی تامین شود. والی ادامه داد: در شرایط اقتصادی که این همه کسری بودجه در کشور وجود دارد چطور می‌توانند تفکیک وزارتخانه‌ها را اجرایی کنند؟ چراکه این‌کار نیازمند بودجه فراوانی است که باید قبل از جدایی تامین شود. وی افزود: سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که پس نقش وزارتخانه‌های صنعت و معدن و تجارت تا الان چه بوده است؟ معاونت‌هایی که در حوزه معدن و حوزه‌های دیگر ایجاد کرده‌اند باید این نقش را بهتر ایفا می‌کردند تا چنین مشکلاتی در وزارت صمت ایجاد نشود. یعنی یکی از بخش‌ها بیش از بخش دیگر رشد نکرده و بخش دیگر هم مغفول نماند. این کارشناس حوزه صنایع معدنی اظهارکرد: ضعف وزارت صنعت و معدن و تجارت این بود که معاونت هایش نتوانسته‌اند به اندازه‌ای که نیاز بوده است شرایط را تسهیل کرده و رو به بهبود ببرند. در نتیجه چنین ضعف هایی باعث شد بسیاری بر این عقیده باشند که ادغام وازت صنعت، معدن و تجارت با یکدیگر تصمیم درستی نبوده است. والی تاکید کرد: به همین دلیل است که دولت تصمیم گرفته که وزارتخانه‌ها را تفکیک کند تا بتواند نظارت بیشتری بر روی خدمات و مسائل تجارت و بازرگانی، صنعت و معدن داشته باشد.
این کارشناس حوزه صنایع معدنی تصریح کرد: قطعا جدایی بخش صنعت از معدن تاثیرات مثبتی خواهد داشت، ولی معلوم نیست با شرایط اقتصادی که درحال‌حاضر وجود دارد آیا چنین اقدامی می‌تواند با شرایط موجود سازگاری داشته باشد یا نه؟ وی گفت: ولی در نهایت تفکیک این دو حوزه از یکدیگر می‌تواند تصمیم بهتری باشد. زیرا در شرایط کنونی تجار و تولید‌کنندگان نمی‌دانند که اصلا با چه کسانی طرف حساب هستند؟یا اینکه در کجا باید مشکلات خودشان را حل‌وفصل کنند؟ وی تاکید کرد: در بخش صنعت مشکلات زیادی وجود دارد که ما با تولید‌کنندگان در ارتباط هستیم و مشکلات‌شان را می‌دانیم، ولی اگر معاونت‌ها فعال بودند وزارتخانه‌ها بیشتر می‌توانستند کار کنند. ولی اگر این دو بخش تفکیک شوند می‌توانند بسیار تاثیرگذارتر عمل کنند.

مزایایی ادغام را نباید نادیده گرفت

امین صفری، معاون امور معادن و صنایع معدنی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در خصوص جدایی معادن از صنایع به بازار گفت: نمی‌شود چنین چیزی را برای معادن تجویز کرد زیرا هرکدام از این موارد معایب و مزایایی دارد و نمی‌توان فقط به معایب ادغام وزارتخانه صنعت با معادن توجه کرد. وی افزود: به هرحال ادغام معادن و صنایع و به صورت وزارت صمت درآمدن یکسری مزایا هم داشته است که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. البته معایبی هم داشته است که این موارد نیازمند بررسی‌های فراوانی است تا مشکلات و معایب از میان برداشته شود. صفری تاکید کرد: وقتی بخش تجارت به صنایع و معادن اضافه شد به خاطر شرایط موجود وقت و انرژی وزارت خانه بسیار زیاد گرفته شد. به خصوص این که شرایط خاصی در بخش بازرگانی و بازار و شرایط روزمره مردم وجود داشت. به گفته وی، صنایع به خاطر گستردگی که داشت بیشتر وقت وزارتخانه را گرفت به همین دلیل بخش معدن تا حدود زیادی مغفول ماند. اما به طور کلی در بخش صنایع و معادن چنین شرایط به وجود نیامد و نمی‌توان این حرف را درباره این بخش‌ها هم زد.  معاون امور معادن و صنایع معدنی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات ادامه داد: زیرا هرکدام از این وزارت خانه‌ها مزایا و معایبی دارند که اگر تغییراتی در این حوزه اتفاق بیافتد شاید تاثیرات بدتری داشته باشد. یا آن رشدی که توقع داشتیم ممکن است اصلا به وجود نیاید. وی عنوان کرد: شاید مشکلاتی که در حوزه معدن به وجود آمد و باعث شد آن‌طور که باید و شاید پیشرفت نکند دلایل دیگری هم داشته و فقط به مسئله ادغام وزارت خانه‌ها مرتبط نبوده است. صفری گفت: بنابراین می‌شود این مسئله را به صراحت بیان کرد، زیرا چنین مواردی نیازمند بررسی‌های فراوانی است و باید به صورت همه‌جانبه مورد تحلیل قرار بگیرد.

معدن نیازمند وزارتخانه‌ای مستقل

امیر بیژن پثربی، فعال صنایع معدنی در خصوص ادغام صنایع با معادن کشور بیان کرد: این مطلب خیلی درست است که با ادغام صنایع و معادن در یکدیگر معادن به عقب رانده شده‌اند. وی افزود: ما وزارتخانه‌ای داشتیم به نام وزارت معادن و فلزات که این وزارت خانه، در دوران اصلاحات تفکیک و وزارت صنایع به وجود آمد. اتفاقی که در این رابطه افتاد این بود که صنایع نسبت به معادن و فلزات، بزرگ‌تر بود در نتیجه معادن به نوعی در بخش صنایع حل شدند. این فعال صنایع معدنی بیان کرد: آن زمان صنایع از معادن بزرگ‌تر بود در نتیجه معادن در بخش صنایع حل شدند. ولی زمانی که ما وزارت معادن و فلزات داشتیم معاونت‌های گوناگونی هم در این بخش‌ها وجود داشت. از جمله، معاونت فلزی، معاون غیر‌فلزی، معاون طرح و برنامه، معاون اقتصادی و معاونت‌های مختلفی را در قالب وزارت معادن و فلزات داشتیم. ولی الان به سه تا معاونت تبدیل شده‌اند. مگر می‌شود دو معاون کار چندین معاون را بتوانند به خوبی انجام دهند. وی گفت: درهمه جای دنیا می‌آیند براساس ظرفیت‌های موجود در کشور خودشان وزارتخانه تعریف می‌کنند. در عربستان به خاطر اینکه مناسک حج دارند وزارتی دارند به نام وزارت حج. در برزیل، ورزش رئیس‌جمهوری عوض می‌کند. بنابراین بسیاری از کشورها براساس ظرفیت‌های‌شان وزارتخانه تعریف می‌کنند. یثربی افزود: ما یک کشور معدنی هستیم که باید وزارتخانه مجزایی برای صنایع و معادن داشته باشیم که متاسفانه هنوز نداریم. وزارت معادن ما تبدیل شده به وزارت صنعت، معدن و تجارت. در نتیجه معلوم است که معدن در این بخش حل می‌شود و توجه کمتری متوجه بخش معدن خواهد شد. بنابراین هر کدام از بخش‌های مختلف، یعنی صنعت، معدن و تجارت باید دارای هویت جداگانه‌ای شوند. زیرا در صورت جدایی وظایف‌شان مشخص شده و عملکرد یکی عملکرد آن دیگری را کمتر نکرده و به حاشیه نمی‌کشاند. وی تاکید کرد: بنابراین پیشنهاد می‌شود که حتما ما باید یک وزارتخانه مجزایی به نام وزارتخانه، معدن داشته باشیم. البته الان هم مجلس جدایی وزارت بازرگانی را از صمت تصویب کرده است که این می‌تواند خبر مثبتی حداقل برای بخش معدن باشد. به نظرم وزارت صنایع هم باید از معادن جدا شود. این فعال صنایع معدنی افزود: می‌گویند عربستان می‌خواهد در بخش معدن و صنایع معدنی ۲۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند و مورد دیگر هم در خصوص روابط حسنه و دیپلماتیک بین ایران و عربستان است که می‌تواند به معدن و صنایع معدنی کمک کند.  اگر بخواهیم کشور خودمان را نسبت به همسایگان خودمان مقایسه کنیم از مزیت‌های زیادی برخوردار هستیم که اگر معدن هویت جداگانه‌ای پیدا کند قطعا شرایط برای پیشرفت این حوزه بیشتر خواهد شد.