نتایج این تحقیقات موسسه بین‌المللی حیات‌وحش موسوم به «فونا و فلورا» (Fauna & Flora) بر نگرانی‌ها و مناقشه‌های قبلی در ارتباط با پیشنهادهای مربوط به کف‌روبی اقیانوس‌ها برای دستیابی به مواد معدنی کمیاب می‌افزاید. مواد معدنی کمیاب از قبیل کبالت، منگنز و نیکل برای تولیدات بخش انرژی‌های جایگزین از جمله خودروهای برقی و توربین‌های بادی بسیار مهم هستند و این در حالی است که میزان عرضه این مواد در مناطق خشکی زمین کاهش یافته و رو به اتمام است و شرکت‌های معدنی در حال رقابت برای استخراج این مواد از کف اقیانوس‌ها با استفاده از ربات‌های کاوشگری هستند که از طریق لوله‌هایی به کشتی‌ها متصل می‌شوند. در گزارش امروز «روزگارمعدن»، با بررسی این موضوع از سهراب حسینی و آرش ابراهیم‌آبادی، ۲ تن از کارشناسان و فعالان حوزه معدن خواستیم در این زمینه نظرات خود را با ما در میان بگذارند.

خطر در کمین زیستگاه‌های آبی

اقیانوس‌شناسان، بیولوژیست‌ها و سایر پژوهشگران هشدار داده‌اند که این طرح‌ها (برای کف‌روبی اقیانوس‌ها) موجب آلودگی گسترده شده و همچنین ذخایر جهانی ماهیان را نابود کرده است و اکوسیستم‌های دریایی را نیز امحا خواهد کرد. علاوه بر این، گفته می‌شود اعماق دریاها حاوی و نگهدارنده مخازن عظیمی از کربن است که این کربن‌ها با تشدید فعالیت‌های استخراج معدنی از کف دریاها آزاد خواهد شد و بحران آب‌وهوایی جهانی کنونی ناشی از سطوح انتشار گازهای گلخانه‌ای را تشدید خواهد کرد. از آنجایی که دانش و آگاهی ما از تنوع‌زیستی به‌طوررقت‌انگیزی ناکامل است. به‌گفته «بن‌بو»، هر بار که کاوش‌های جدیدی برای جمع‌آوری گونه‌ها انجام می‌شود، درمی‌یابیم که بین ۷۰ تا ۹۰ درصد آنها توسط علم جدید کشف شده‌اند. دانشمندان بر این باور هستند که فقط هم مسئله گونه‌ها نیست، بلکه کل جنس‌ها یا سرده‌های (genus) گیاهان و مخلوقاتی هستند که ما پیش‌تر چیزی از آنها نمی‌دانستیم. در صورت معدنکاری در اعماق اقیانوس، خطر نابودی موجودات اعماق دریاها مانند کرم‌های رسته چندتاران (polychaete)، جانوران موسوم به «خیار دریایی»، سنگ‌های مرجانی و ماهیان مرکب، بسیار است و در صورت نابودی این اکوسیستم‌ها، هیچ شانسی برای احیای سریع وجود ندارد. در عمق چندین کیلومتری زیر آب، نور و غذا محدود و سرعت حیات بسیار آهسته است و تنوع زیستی زمانی که از دست برود، احیای آن ناممکن خواهد بود.

حجم بیشتر و دسترسی آسان‌تر به منابع

سهراب حسینی ـ نایب‌رئیس هیات‌مدیره حفاران غیرنفتی:  داستان از این قرار است که در بستر اقیانوس آرام کلوخه‌هایی شبیه به سیب‌زمینی قرار گرفته‌اند که سرشار از مواد معدنی هستند. البته نه اینکه این منابع معدنی در خشکی‌ها پیدا نمی‌شوند، اما آنچه بشر را به منابع زیرآبی ترغیب می‌کند، حجم بیشتر و دسترسی آسان‌تر است. عموما این کلوخه‌ها شامل پلی‌متالیک به‌ویژه مس، نیکل، کبالت، منگنز و فسفات‌ها هستند. چون این مواد بر بستر دریا قرار دارند و به آن نچسبیده‌اند، فرآیند استخراج و حفاری در مقیاس بزرگ نیاز ندارند. یکی از شرکت‌هایی که در این حوزه پیشقدم شده، شرکت تی‌ام‌سی TMC است. تی‌ام‌سی امیدوار است سالانه ۱.۳ میلیون تن کلوخه خیس از بستر آب‌ها استخراج کند و بر این باور است استخراج کلوخه از محدوده‌هایی که این شرکت مجاز به برداشت از آنها است، می‌تواند مواد معدنی موردنیاز برای ساخت ۲۸۰ میلیون وسیله حمل‌ونقل برقی را تامین کند. استدلال این شرکت در پاسخ به مقایسه این استخراج با خشکی‌ها این است که چون برداشت کلوخه‌ها باطله‌ای تولید نمی‌کند. به‌شکل تقریبی زائده‌ای برجا نمی‌گذارد و جنگل‌زدایی ندارد. افزایش نرخ نفت در دهه اول قرن بیست‌ویکم باعث ایجاد نوآوری در حفاری‌های دریایی شد که خود این امر، کمک به استخراج از کف اقیانوس‌ها را آسان‌تر می‌کند. افزایش تقاضا در عصر دیجیتال نیز باعث افزایش علاقه به این مواد شده است. مواد کبالت، عناصر خاکی کمیاب، منگنز، مس و... در باتری‌ها، تجهیزات‌پزشکی، دستگاه‌های هدایت مهمات و... به کار می‌رود.

چشم به آسمان یا اعماق اقیانوس

امی گارتمن، اقیانوس‌شناس و محقق USGS و رهبر پروژه جهانی مواد معدنی دریایی شرکت درباره ماهیت مواد معدنی دریایی این‌چنین می‌گوید: به‌طورمعمول، هنگام بحث درباره مواد معدنی در دریا، درباره مواد معدنی در اقیانوس‌های عمیق صحبت می‌کنیم، که ۳ دسته از آنها به‌طور گسترده موردبحث قرار می‌گیرند که شامل سولفیدهای عظیم دریایی، پوسته فرومنگانی و گره‌های منگنز هستند. هر یک از این دسته‌ها از نظر ترکیب، میزان شکل‌گیری و مکان در اقیانوس‌ها کاملا متفاوت از سایرین است، البته ناگفته نماند در حال ‌حاضر هیچ معدنکاری در هیچ کجای اقیانوس‌ها جریان ندارد. از آنجا که پوسته اقیانوسی بسیار جوان‌تر از پوسته قاره است، مواد معدنی دریایی به‌طورمعمول بسیار جوان‌تر از مواد معدنی زمینی هستند و بسیار کمتر از بین می‌روند.سازمان زمین‌شناسی امریکا معتقد است تا ۴۰ سال آینده بیش از ۴۵ درصد کل معدنکاری جهان در اقیانوس‌ها انجام خواهد شد. این یعنی ورود صنایع معدنی به استخراج از ذخایر معدنی بسیار غنی اقیانوس و کمک می‌کند تا بخشی از کاستی‌های صنایع جهان در زمینه تامین مواد اولیه رفع شود. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند فناوری‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر تا ۲ دهه آینده بیش از ۴۰ درصد از تقاضا برای مس، ۶۰ تا ۷۰ درصد تقاضا برای کبالت و ۹۰ درصد تقاضا برای لیتیوم را به خود اختصاص می‌دهد. به‌تازگی، مجمع جهانی اقتصاد (WEF) اعلام کرده است که ذخایر کبالت، نیکل، لیتیوم و سایر مواد معدنی در کف دریا، می‌توانند به‌زودی به‌صورت تجاری در دسترس قرار گیرند. طبق مقاله جدید منتشرشده از سوی مجمع جهانی اقتصاد (WEF)، صنایع بهره‌برداری از منابع جدید به چارچوب‌های نظارتی و مدیریتی جدیدی نیز نیاز دارد و این چارچوب‌ها برای مواد معدنی در اعماق دریا، تشکیل خواهد شد.

خطر آزاد شدن مخازن عظیم کربن

نخستین‌بار در گزارشی در سال ۲۰۲۰، نگرانی‌هایی در ارتباط با معدنکاری اقیانوسی مطرح شد. از آن زمان تاکنون، دانشمندان مطالعات خود را درباره مناطق اعماق دریاها و اقیانوس‌ها شدت بخشیده و خطرات بیشتر ناشی از معدنکاری در این مناطق را موردتاکید قرار داده‌اند. گفته می‌شود استخراج معدنی در اعماق دریاها تهدید آب‌وهوایی است، زیرا مخازن کربن با تشدید فعالیت‌های استخراج معدنی از کف دریاها آزاد خواهد شد و بحران آب‌وهوایی را تشدید خواهد کرد. پژوهشگران بر این باور هستند که ابعاد گوناگونی از تاثیرات استخراج مواد معدنی از بستر آب‌ها هنوز نامعلوم است. همچنین، دانشمندان شاغل در پروژه پژوهشی در اروپا که تاثیر استخراج مواد معدنی از بستر آب‌ها را بررسی می‌کنند، می‌گویند حتی پیامدهای اختلالات وارد بر بستر آب‌ها در پروژه‌های آزمایشی تاثیرات طولانی‌مدتی بر انواع اکوسیستم‌ها می‌گذارد. آنها همچنین به این نتیجه رسیده‌اند که مناطق تحت‌تاثیر از اجرای این پروژه گسترده‌تر از ناحیه‌ای است که کلوخه‌های آن برداشت شده است. اما در نهایت هنوز هیچ نظر قطعی مبنی بر اینکه این استخراج چه تاثیر مخربی بر اکوسیستم اقیانوس‌ها دارند، وجود ندارد.

کنبع:ایرنا