کمبود ماشین‌آلات، معادن را زمین‌گیر می‌کند
در خصوص واردات این نوع تجهیزات سنگین ما شاهد وجود دو نوع چالش هستیم؛ مرحله نخست یا عام شامل تشریفات گمرکی یا تغییر مداوم قوانین است که در برخی مقاطع واردکنندگان این ماشین‌آلات را به زحمت می‌اندازد. مجوزدهی واردات ماشین‌آلات صنعتی از سوی پیمانکاران و معدنکاران را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین مشکل این بخش عنوان کرد. حال حاضر بخش عمده‌ای از ماشین‌آلات صنعتی فعال در حوزه معدن دچار فرسودگی بوده و اکثر آنها عمری بیش از ۱۵ تا ۲۰ سال دارند. متاسفانه تداوم استفاده از این تجهیزات، منجربه کاهش بهره‌وری و افت چشم‌انداز تولیدات محصولات معدنی کشور می‌شود. حال با درنظر گرفتن این نکته، طی سه تا چهار سال آینده یکی از چالش‌های اصلی کشور کمبود ماشین‌آلات معدنی است. اکثر ماشین آلات صنعتی بخش معدن امکان اورهال ندارند، متاسفانه تامین قطعات مربوط به این نوع ماشین‌آلات صنعتی به شدت سخت شده و به واسطه محدودیت‌هایی که از آن به عنوان حمایت از تولید داخلی معدنکاران یاد می‌شود، امکان نوسازی این تجهیزات وجود ندارد و همین موضوع باعث زمین‌گیر شدن معادن کشور شده است. درحال‌حاضر بسیاری از معادن کشور مملو از ماشین‌آلات متوقف، فرسوده و کهنه است. علی‌رغم اینکه معدن کاران این امکان را دارند تا خودشان ماشین آلات را وارد کنند، اما به دلیل محدودیت‌های قانونی امکان وارد کردن ماشین‌آلات حتی با ارز شخصی نیز وجود ندارند. در سراسر جهان شرکت‌های تولیدکننده ماشین‌آلات معدنی محدود و اندک بوده و عمده این شرکت‌ها از میان برند‌های ژاپنی، امریکایی و... هستند. این تصور که ما باید همه‌چیز را در داخل کشور بسازیم، یک گزاره درستی نیست چراکه ظرفیت ما برای تولید ماشین‌آلات صنعتی بسیار پایین بوده و ظرفیت داخل وجود ندارد. شرکت هپکو در سال‌گذشته تنها موفق به تولید ۱۱۰ دستگاه ماشین راه‌سازی و معدنی شده است و در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن، ۵۰۰ دستگاه ماشین معدنی وارد کشور شده است. این میزان تنها ۲درصد از نیاز کشور را تامین می‌کند. بنابر آمار‌های منتشرشده، ۳۱هزار ماشین معدنی در ایران وجود دارد که نزدیک به ۱۸هزار دستگاه از آنها بیش از ۲۰سال به‌کار گرفته‌شده است. در حال حاضر با در نظر گرفتن این آمار می‌توان ادعا کرد که بیش از ۵۰ درصد ماشین‌آلات صنعتی بخش معدن فرسوده بوده و نیازمند نوسازی یا تعویض هستند؛ در صورت بی‌توجهی به این موضوع عملا صنعت معدنکاری کشور با چالش‌های جدی از قبیل افت تولید مواجه خواهد شد. طبق اهداف مشخص‌شده برای لجستیک مواد معدنی استخراج شده و فرآوری شده تا سال۱۴۰۴، بخش معدن کشور نیازمند ورود ۲۵هزار دستگاه ماشین معدنی جدید است، اما تاکنون چنین موضوعی میسر نشده لذا با توجه با این مسئله ما اکنون فاصله زیادی با چشم‌انداز بخش معدن در سال ۱۴۰۴ داریم. اگر قرار است به اهداف سند چشم‌انداز بخش معدن و صنایع معدنی ۱۴۰۴ برسیم، نیازمند ۷۰۰ میلیون تن عملیات خاکبرداری هستیم، اما با ماشین‌آلات موجود چنین هدفی قابل تحقق نیست. معدنکاری در دنیا به این سمت حرکت می‌کند اما ما هنوز گام‌هایی از دنیا عقب هستیم؛ البته شرکت‌های دانش‌بنیان کارهایی را در این حوزه شروع کرده‌اند اما فعلا نمی‌توانیم بگوییم کار عملیاتی خاصی انجام شده است.
