مصوباتی که دولت در دوره نوسان بازار سرمایه تصویب کرد برای مدت کوتاهی بورس را نجات داد اما در خرداد ماه دوباره وارد مدار نوسان شده که تاکنون علت آن مشخص نشده است. کارشناسان معتقدند بورس نه تنها از سایر بازارها عقب مانده بلکه هنوز به اندازه تورم داخلی و حتی تورم حداقلی که دولت آن را اعلام می‌کند، رشد نکرده است. «روزگارمعدن» درگزارش امروز به بررسی علل افت بورس پرداخته که در ادامه می‌خوانید.

بورس فقط تحت تاثیر تلاطمات جهانی نیست

هاتف سیدپور، کارشناس اقتصادی با اشاره به وضعیت بازار سرمایه و تاثیرپذیری آن از اتفاقات اقتصادی جهان، به مهر گفت: برخی کارشناسان معتقدند که کنش‌هایی در اقتصاد جهان در حال رخ دادن است که دارایی‌های مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بورس ایران هم از این موضوع مستثنا نیست؛ اما واقعیت این است که وضعیت بازار سرمایه کشور تنها با تغییرات جهانی متلاطم و یا آرام نمی‌شود. سیدپور در ادامه عنوان کرد: باتوجه به شرایطی که اقتصاد جهان دارد، می‌تواند منشا تغییراتی در وضعیت مالی تمام کشورها ایجاد کند. این همان موضوعی است که کارشناسان مختلف در این رابطه بارها اظهار نظر کرده‌اند. وی افزود: به جهت سیاست‌های کلی که فدرال رزرو در پیش گرفته از سوی دیگر وضعیت رکود اقتصادی و چشم‌انداز بازارهای جهانی و وضعیت بانکداری جهانی و بسیاری از متغیرهای دیگر جهان پرریسک به نظر می‌رسد و طبیعتاً تغییر در این وضعیت‌ها و بازارها می‌تواندآثار و تبعاتی برای تمامی بازارهای جهانی داشته باشد. وی با بیان اینکه موارد ذکر شده می‌تواند بر وضعیت بازار سرمایه ایران هم تاثیرگذار باشد، گفت: تاثیر این وضعیت‌ها بر بازار سرمایه‌ایران مشروط بر این است که بازار کامودیتی‌ها و مواد خام تحت تاثیر این وضعیت‌ها و رفتار بازارها قرار بگیرد. طبیعتا تمامی این موارد، می‌تواند بر بورس ایران تاثیر بگذارد، اما این را هم باید بگویم که برای تحقق آثار موارد ذکر شده مقدماتی نیاز است.

سرکوب قیمتی طی ۳ سال

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه بورس ایران در دو و سه سال اخیر با یک سرکوب قیمتی مواجه شده است، اظهارکرد: بورس ایران در این سال‌ها به اندازه تورم داخلی و حتی تورم حداقلی که دولت آن را اعلام می‌کند، رشد نکرده است و بازار سرمایه به صورت جدی نسبت به سایر بازارها یک عقب ماندگی جدی دارد. در واقع می‌شود این گونه استنتاج کرد که بخشی از این افت و ریزش احتمالی بازارها را بورس ایران پیش خور کرده است. سیدپور در ادامه تصریح کرد: در حال حال حاضرP/E بازار یعنی نسبت نرخ به درآمد از اندازه استاندارد تاریخی خود در بعضی سهم پایین‌تر است و در بعضی از سهم‌ها این نسبت حالت نرمالی دارد. در این صورت می‌توان گفت که شرایط برای افت بازار بیشتر از اینها مهیا نیست. وی ادامه داد: ارزندگی بازار سهام دیگر چیزی نیست که دایم بخواهیم در مورد آن صحبت کنیم. واقعیت این است که بازار سهام ایران نسبت به بازارهای دیگر و نسبت به رشدی که سایر بازارها در سال‌های اخیر تجربه‌کرده‌اند یک جاماندگی جدی دارد. حتی افت بازار مواد خام در بازارهای جهانی هم می‌تواند یک شوک کوتاه مدت ایجاد کند؛ اما در بلند مدت و میان مدت بازارها چون میل به تعادل دارند دوباره قیمت‌ها را به سطوح بالاتر سوق می‌دهند. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: باتوجه به اینکه ارزندگی بازار سهام به گونه‌ای است که این مسائل درحاشیه قرار گرفته و سرمایه‌گذاران توجه خود را به موضوعات دیگری معطوف کرده‌اند. سیدپور عنوان کرد: درحال‌حاضر وضعیت عموم شرکت‌ها مخصوصاً لیدرهای بازار و شرکت‌های بنیادی مطلوب به نظر می‌رسد.به عبارت دیگر، وقتی صورت‌ها و گزارش‌های مالی شرکت‌ها را می‌بینیم تمامی این شرکت‌ها سودهای قابل توجهی را شناسایی کرده‌اند. این سودها ارزنده بوده و وضعیت مناسبی را رقم می‌زند. وی خاطر نشان کرد: نباید تمامی مسائل را قاطعانه عنوان کرد و در تمامی سطوح اینگونه نیست که شرکت‌های در وضعیت ایده‌آل قرار گرفته باشند؛ اما در وضعیت بیشتر شرکت‌ها مطلوبیت نسبی به چشم می‌خورد. وضعیت در شرکت‌های بنیادی که تولید مناسبی دارند و سودهای قابل تکرار تولید می‌کنند، مناسب به نظر می‌رسد.

مقایسه روند بازار سرمایه با سال ۹۹

حسن رضایی‌پور، کارشناس بازار سرمایه بورس با تاکید بر اینکه بورس بازاری بلندمدت برای سرمایه‌گذاری است به ایرنا گفت: اکنون بازار سرمایه به لحاظ شرکت‌ها و نمادهای معاملاتی متفاوت با سال ۹۹ است، در این مدت به دلیل ورود گسترده شرکت‌ها به بورس حجم بازار با افزایش همراه شد که این امر می‌تواند بازار را تحت تاثیر خود قرار دهد. وی به نوسانات بازار سهام که از اردیبهشت در بازار حاکم شده اشاره کرد و افزود: بازار سهام از اردیبهشت وارد مدار نوسانی شد و برای مدتی این نوسان شتاب زیادی را به خود گرفت، اما تاکنون علت مشخصی برای نوسانات اخیر بازار اعلام نشده است زیرا در چند وقت گذشته شاهد انتشار خبر یا تغییر با اهمیت در بازار نبوده‌ایم. وی اظهارکرد: عرضه کنندگانی که اقدام به تامین مالی می‌کنند نیازمند عرضه برای سایر شرکت‌ها بودند، اما این اتفاق نمی‌تواند دلیل منطقی برای جو ایجاد شده در بازار باشد و به نوعی این مسئله باعث ایجاد هیجان یا ترس از سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه شد. رضایی‌پور خاطرنشان‌کرد: در بازه زمانی یک هفته تا ۱۰ روز حدود ۳۰ درصد از ارزش بازار از بین رفت که از اواخر اردیبهشت جو آرامی در بازار حاکم شد و به نوعی سهام ارزشمند در حال قرار گرفتن در جایگاه اصلی خود هستند. این کارشناس بازار سرمایه، به مقایسه روند فعلی بازار سهام با سال ۹۹ پرداخت و گفت: بازار اکنون با تغییر اساسی نسبت به آن زمان روبه‌رو شده است و نمی‌توان به مقایسه روند فعلی بازار با سال ۹۹ پرداخت. وی با بیان اینکه اکنون بازار سرمایه به لحاظ شرکت‌ها و نمادهای معاملاتی متفاوت با سال ۹۹ است، اعلام‌کرد: در این مدت به دلیل ورود گسترده شرکت‌ها به بورس، حجم بازار با افزایش همراه شد که این امر می‌تواند بازار را تحت‌تاثیر خود قرار دهد. رضایی‌پور اظهارکرد: اتفاق دیگر رخ داده، توسعه ابزارهای مالی و ورود اوراق متنوع مانند اوراق گام و انواع صندوق‌های با درآمد ثابت است که به نوعی می‌توان گفت حالت ضربه‌گیر در بازار دارند و مانع از رشد غیرمنطقی بازار می‌شوند. این کارشناس بازار سرمایه به مزایای استفاده از بازار آپشن‌ها اشاره کرد و گفت: این ابزار به سرعت در حال به روز رسانی است و حجم معاملات آن به صورت صعودی در حال افزایش است. وی معتقد است که این ابزار به عنوان یکی از ابزارهای مناسب برای مدیریت ریسک است و منجر به مرتفع شدن بازار خواهد شد. رضایی‌پور به شکل‌گیری صندوق‌های اهرمی در بورس اشاره کرد و گفت: بازار نیاز افرادی که از ریسک‌پذیری بیشتر برخوردارند اما از دانش کافی برای سرمایه‌گذاری در بورس برخوردار نیستند را رفع کرده و این افراد می‌توانند با استفاده از این ابزارها سرمایه خود را با ریسک بیشتر به‌دست صندوق‌ها بسپارند. این کارشناس بازار سرمایه توسعه صندوق‌های کالایی در بورس را به عنوان دیگر اتفاق مهم در حوزه بازار سرمایه معرفی کرد و اظهارکرد: هر زمان که در بازار با نوسان قیمتی مواجه هستیم ابتدا شاهد تاثیر آن بر بازار کالایی خواهیم بود که این اتفاق به مرور به سایر بازارها سرایت خواهد کرد. وی خاطرنشان کرد: تنوع ابزارهای مالی در بورس کالا مانند گواهی شمش طلا، زعفران و صندوق‌های کالایی تعریف شده بر روی این ابزارها منجر به افزایش تنوع سرمایه‌گذاری در بورس شده است و پذیرای سرمایه‌گذاران با سلایق مختلف در بورس بوده است.

کمک از نهادهای مالی برای سرمایه‌گذاران در بورس

رضایی‌پور با بیان اینکه به سهامداران توصیه می‌شود که به طور حتم برای سرمایه‌گذاری در بورس از نهادهای مالی کمک بگیرند، گفت: تنوع ابزارهای موجود در بازار می‌توانند ضمن مدیریت بهینه سرمایه‌ها در بازار از افتادن به دام فضای مجازی که در آن برخی از افراد سودجو به دنبال معرفی سهام بی‌ارزش هستند، جلوگیری کند. این کارشناس بازار سرمایه، بازار سهام را بازاری بلندمدت برای سرمایه‌گذاری معرفی کرد و افزود: آمار و ارقام نشان از آن دارد، سهامدارانی که به صورت بلندمدت در بازار حضور دارند همیشه از باقی سهامداران جلوتر هستند و سرمایه‌گذاری موفقی را پشت سر گذاشته‌اند.

سخن پایانی

در حالی که کارشناسان معتقد هستند که بازارسرمایه قابل مقایسه با سال ۹۹ نیست اما بعید به نظر نمی‌رسد که تجربه تلخ ۳ سال اخیر، دولت را بر آن داشته تا به صورت دستوری بورس را کنترل کند. سیاستی که نتیجه آن جز کوچ سرمایه‌گذاران از بازارسرمایه و سرازیری آنها به بازارهای موازی نخواهد بود.